________________
२६६
उपासकदशा
अयमतीचाररूपत्वान्ायकेः सर्वथा परित्याज्यः | १ | धादीना स्वरूप विधि बन्धनवदेन । इहापि निरपेक्षता सनिर्दय कस्यचित्ताडनमतीचारः । सस्यत्रसरे प्राणिनः प्राणरक्षणमपेक्ष्य मर्मस्थानत्यागपूर्वक सापेन ताडनमनतीचारः |२| एव छविच्छेदेऽपि वर्णनासाहस्तपादादीना निर्दयतया छेदनमतीचार | प्राणिनखाणार्थ व्रण विस्फोटकादिच्छेदनमनतीचारः 13 अतिभारे च वाहकाना शक्ति मनपेक्ष्य परिमाणाधिकभारापण चिरकालपर्यन्त हल शकटादिषु योजन चातीचार स्वद्भिनोऽनतीचारः, किन्तु समयति गत्यन्तरे भारोद्वहनेन जीवीका ग्रहण गर्हितमेपशु आदिको निर्दयता के साथ बाधना निरपेक्ष बन्ध है । यह बन्ध अतिचार रूप है, श्रावकों को इसका सर्वथा त्याग अवश्य करना चाहिए।
वध आदिका स्वरूप और विधि बन्धन के ही समान हैं। यहां भी निर्दयतापूर्वक किसीको ताडन करना अतिचार है और अवसर होने पर प्राणोंकी रक्षाका ध्यान रखते हुए मर्मस्थानों में चोट न पहुँचा कर सापेक्ष ताडन करना अतिचार नही है २ । इसी प्रकार कान नाक हाथ पैर आदि अगोको निर्दयतासे छेदना (काटना) छविच्छेद अतिचार है, और प्राणीकी रक्षाके लिए घाव या फोडे आदिको चीरना- काटना अविचार नहीं है ३ । अतिभारमें, जुलने वाले बैल आदिकी शक्तिकी परवाह न करके परिमाणसे अधिक बोझ लाद देना, अथवा गाडी आदिमें लगातार बहुत समय तक जोते रवना अतिचार है । शक्तिके अनुसार या थोडे समय तक जोतना अतिचार नही है । हाँ, यह स्मारक માધવા એ નિરપેક્ષખધ છે એ બધ અતિચારૂપ છે, શ્રાવકાએ તેને સર્વથા
ત્યાગ કરવા જોઈએ
એમા પણ
નિર્દયતા
વધ દિનુ સ્વરૂપ અને વિધિ અધનની પેઠે જ છે. પૂવક ફાઈને તાડન કરવુ એ અતિચાર છે અને અવસર માગ્યે પ્રાણાની રક્ષાનું ધ્યાન રાખીને મમ સ્થાન પર ચાટ ન લગે એવી રીતે સાપેક્ષ તાડન કરવુ એ અતિચાર નથી (૨) એજ પ્રકારે કા! નાક હાથ પગ આદિ અગેને નિર્દયતા પૂવક કાપવા એ વિચ્છેદ અતિચાર છે પ્રાણીની રક્ષાને માટે ઘા અથવા ક્લા વગેરેને ચીરવા–કાપવા એ અતિચાર નથી (૩) અતિભારમા, ગાઢ નૈડાનારા અળદ અહિંની શકિતની દરકાર રાખ્યા વિના પરિમાણુથી વધારે બેજો લાદવા, અથવા ગાડા સાથે સળગ વધુ વખત સુધી તેમને જોડી રાખવા એ અતિચાર હે શકિત પ્રમાણે અથવા થાડા વખત જોડવા એ અતિચાર નથી હા, એ ધ્યાનમા
