________________
१३० ।
- 1
-
1 १
.
उपासकदशाम
___ "यावज्जीवेत्सुग्व जीवेद कण कृत्वा घृत पिवेत् । 'भस्मीभूतस्य देहस्य, पुनरागमन कुतः ॥ १ ॥ त तमाचरताऽऽनन्द, म्व न्द य यमिच्छथ ।
आत्मा देहादिसघातात्पृथक् कोऽपि न ताचिक. || ० ॥ स्याचैतन्य तु सघात,-धर्मों नानौपधादिवत् ।" इत्यादि चायाँ कमतमपाम्तम् , इन्द्रिय प्राणापाननिमेपोन्मेपजीवनादिमत्त्वेभ्यः सुखित्वदुःखित्वाभ्या च शैशवशरीरम्यापि गरीरान्तरपूर्वरत्वेन म्यमादिदृष्टान्तेन च जीर्णपटत्यागपूर्वग्नूतनपटग्रहणन्यायेन च पुनर्जन्मनो निम्विादसिद्धत्वात् ।। शरीरके साथ नष्ट नहीं हो जाते । इम कयनसे चार्वाकका यह मत खण्डित हो जाता है कि-"जन तक जीना है, सुखसे जिय (गाठमे पैमा न हो तो) ऋण लेकर भी घी पिये। क्योकि इस देहकी जय खाग्व हो जायगी तो वापम आना कैसे होगा ॥ १ ॥ जिसकी जैसी इच्छा हो यह वैसाही स्वच्छन्दतापूर्वक आनन्दक साथ आचरण करे। देह आदिके सघातसे जुदा कोई तात्त्विक आत्मा नहि।।।
जसे अनेक औपधोंके मिलने से एक विशिष्ट गुणवाला पदार्थ तैयार हो जाता है उसी प्रकार पृथिवी जल आदिके संघातस चैतन्य बन जाता है।
इन्द्रिय, प्राण, अपान, निमेप, उन्मेप, जीवन आदि गुणोंस, सुख-दु खयुक्तपनेसे, शिशुका भी शरीर किसी अन्य शरीरसे हा उत्पन्न होता है, इससे स्वप्न आदिके दृष्टान्तसे और जीर्ण वस्त्रका त्याग कर नया वस्त्र धारण करनेके न्यायसे निर्विवाद पुनर्जन्म सिद्ध है। નષ્ટ થતા નથી આ કથનથી ચાર્વાકને એ મત ખ હિત થાય છે કે-જયા સુધી જીવવુ છે, ત્યાં સુધી રાખે છે, (ગાઠે પૈસા ન હોય તે) દેવું કરીને પણ ઘી પીએ કારણકે આ દેહની જ્યારે ભસ્મ થઈ જશે તે પછી પાછા આવવાનું કેવી રીતે બનશે ? (૧) જેની જેવી ઈરછા થાય તેમ તેણે સ્વચ્છ દતાપૂર્વક આનંદઆચરણ કરવું દેહ આદિથી જૂદે કાઈ તાત્વિક આત્મા જ નથી (૨) જેમ અનેક ઔષધોના મિશ્રણથી એક વિશિષ્ટ ગુવાળે પદાર્થ તૈયાર થાય છે પૃથિવી તેમ જળ આદિના મિશ્રણથી ચૌતન્ય બની જાય છે (૩)”
ઈન્દ્રિય, પ્રાણ અપાન, નિમેષ, ઉન્મેષ જીવન આદિ ગુણેથી, સુખદુ યુક્તપણ, બાળકનું પણ શરીર કોઈ અન્ય શરીરથી જ ઉત્પન્ન થાય છે, તેથી સવઆદિના છત્તથી અને જીરું અને ત્યજીને નવું વસ્ત્ર ધારણ કરવાના ન્યાયથી નિવિવાદ पुनम सिराय
। - -
