Page Text
________________
अनगारधर्मामृतवर्षिणी टीका अ० ५ शैलकराजऋषिचरितानरूपणम् १४५
किं च-मद्यपानात् पूर्वापरलकाले सुखप्रसुप्तस्य शैलकस्य राजः चातुर्मामिक प्रतिक्रमितुकामेन पान्यकेन क्षमापनार्थ शिरसा तचरणसम्पर्शे कृते सति स उत्थाय क्रोधाविष्टो जातः । ततोऽमौ पान्थकः शैलकानगारं वन्दमानः स्वशीर्पण तच्चरणयोः स्पृशन् प्रार्थयतिस्म-क्षमन मेऽपराध, नैव पुनः करिष्ये इति । मद्यशब्दस्य निपिद्धमद्यार्थरत्वेतु-मूलम्ने शैलकस्य राजपित्रिशेपण नोपपद्यते,पान्थकानगारकृत तद् वन्दनादिकं च विरुध्यते ।
किंच-मद्यशब्दस्य मदिरार्थकत्वस्वीकारे शैलमस्य पश्चात्तापादये सति विशुद्धवैयावृत्ति करना भी विरुद्ध पडता है । किंच मद्य के पान करने से पूर्वापराह्नकाल में सुख से सुप्त हुए शैलक राजप्रापि के, चातुर्मासि प्रतिक्रमण करने की इच्छा से जय क्षमापना याचनार्थ मस्तक से चरणो का स्पर्श किया तो वे जग गये और अचानक निद्रा भग होने से उन्हें क्रोध आ गया। पांधक ने जर उनकी यह दशा देखी तो उसने नमन करते हुए उनके चरणो को छूकर प्रार्थना की महाराज ! आप मेरे अपराध को क्षमा कीजिये आगे ऐसा अन नहीं करूंगा। यदि मद्य शब्द को निषिद्ध मद्यार्थक-मदिरार्थक-माना जाये तो मूल सत्र में शैलक के लिये जो राजऋषि शब्द का प्रयोग किया गया है-उन्हें जो राजऋपि के विशेषण से विशेपित किया है-वह नही बनता है और न पायक अनगार कृत उन के प्रति वदना आदि कृत्य युक्ति सगत बैठते हैं। यदि यहाँ मद्य शब्द को मदिरार्थक स्वीकार किया जावे तो उन्हें जो पश्चात्ताप के હેવા બદલ પાથલ અનગારની તેમની માટેની વૈયાવૃત્તિ પણ ઉચિત ગણાતા જ નહિ અને બીજુ કે જ્યારે મદ્યપાન કરીને પૂર્વીપ હુ કાળમાં લક રાજ ઋષિ મુખેથી સૂતા હતા ત્યારે ચાતુર્માસિ પ્રતિક્રમણ કરવાની ઈચ્છાથી જ્યારે ક્ષમાપના તાટે પાથરે તેમના ચરણમાં પિતાના મતકને સ્પર્શ કર્યો ત્યારે તેઓ જાગ્રત થઈ ગયા અને ચિતા નિદ્રાભ ગ થતા તેઓ નોધા વિષ્ટ થઈ ગયા પાથકે તેમને ગુસ્સે થયેલા તેને ફરી તેમના ચરણે મા મસ્તક નમાવીને વિન તી કરતા કહ્યું કે હે ભગવાન ! મારો ગુને માફ કરે ફરીથી આવુ નહિ થાય જે મધુ શબ્દ મદિરાના અર્થને સૂચવનારો હોયતો મૂળસૂત્રમા શૈલકને માટે રાજક િશબ્દનો પ્રયોગ કવ્વામા આવ્યા છે, તેમને રાજકવિના વિશેષણથી શોધવામા આ યા છે તે કેવી રીતે બને ? પાથક અનગારે તેમના પ્રત્યે ક્ષમાપના રૂપ વદન વિનય વગેરે બતાવ્યો તે પણ ઉચિત કેવી રીતે કરી ગય ? બીજુ કે જે મદ્ય શબ્દને મદિના અર્થમાં સ્વીકારીએ તે ૩૪ અનાર પશ્ચાત્તાપના Cદયથી વિશુદ્ધ ચારિત્રના આરાધન
| SR No. | 009329 |
| Book Title | Gnatadharmkathanga Sutram Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1963 |
| Total Pages | 1120 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_gyatadharmkatha |
| File Size | 34 MB |