________________
street टीका श०४१ उ. १ राशियुग्मनिरूपणम्
७०३
स्वत्वारः राशियुग्माः प्रज्ञप्ताः राशियुग्म कृतयुग्मों १, रात्रियुगा योजो २, राधि युग्म द्वापरो ३ राशियुग्म फल्योजः ४, इति । 'रामिजुम्मकडजुम्म नरइयाणं भंते । कओ उववज्जति' राशियुग्म कृतयुग्म नैरयिकः खलु भदन्त ! कुल उत्पधन्ते किं नैरयिकेभ्य आगत्य यानदेवेभ्यो वा आगव्य उत्पद्यन्ते । इति मन, उत्तरमाह - 'उपवाओ जहा चकंतीए' उपपातो यथा व्युत्क्रान्तौ प्रज्ञापनायाः षष्ठपदे न नैरयिकेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते न वा देवेभ्य आगत्योत्पद्यन्ते किन्तु विर्यग्भ्यो मनुष्येभ्यो वा आगत्योत्पद्यन्ते इत्युत्तरमिति । 'ते णं भंते! जीवा एगममरणं
1
'से तेणट्टेणं जाव फलिओगे' इस कारण हे गौनम ! मैंने ऐसा कहा है कि राशियुग्म कृतयुग्म, राशियुग्म पोज, गशियुग्म द्वापरयुग्म और राशियुग्म कल्पोज ऐसे चार राशियुग्म होते है ।
'रासिजुम्मकडजुम्म नेरहयाणं भंते ! कओ उचवज्जनि' के भदन्त ! जो नैरचिक राशियुग्म कृतयुग्म कृतयुग्म प्रमित है - वे किस स्थानविशेष से आकरके उत्पन्न होते हैं ? क्या वे नैरयिकों से आकर के उत्पन्न होते हैं ? अथवा यावत् देवों से आकर के उत्पन्न होते है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं- 'उचवाओ जहा चक्कंतीए' हे गौतम! जैसा उ सम्बन्ध में कथन प्रज्ञापना के व्युत्क्रान्तिपद में छठे पद में किया है वैसा ही यहां पर कर लेना चाहिये । इस प्रकार वे न नैरधिकों से आकरके उत्पन्न होते हैं और न देवों से आकर के उत्पन्न होते हैं । किन्तु तिर्यञ्चों में से और मनुष्यों में से आकर के वे उत्पन्न होते हैं ऐसा जानना
T
કૃતયુગ્મ કૃતયુગ્મ શશિડ્યુઅ, કૃતયુગ્મ યેજરશિયુગ્મ, દ્વાપર૨ યુિ ૬ અન લ્યાજ રાશિયુગ્મ એ પ્રમાણેના ચાર રાશિયુગ્મા છે.
'रासम्म कडजुम्म नेरइयाण भवे । कओ उववज्जति' हे 'वन ने Öરયિકા રાશિયુગ્મ પ્રમાણવાળા છે તેએ કયા સ્થાન વિશેષથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે ? શું તેએ નરિયેકેમાથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? અથવા યાવત દેવામાંથી આવીને ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી હે छे है- 'उवाओ जहा वफ तीए' से गौतम । आा विषयना सभधभां प्रज्ञापना સૂત્રના વ્યુત્ક્રાંતિ પદમાં એટલે કે છઠા પદમા જે પ્રમાણેનુ કચન કરવામાં આવેલ છે, એજ પ્રમાણેનુ કથન અહિયા કહેવુ જેઈએ. આ રીતે તેએ નૈયિકમાંથી આવીને ઉત્પન્ન થતા નથી, તથા વેમાથી આવીને પશુ ઉત્પન્ન થતા નથી, પરંતુ નિયં‘ચયેાનિકમાંથી અને મનુષ્યેામાંથી આવીને તે ઉત્પન્ન थाय छे. तेभ समन्वु 'वेणं' भंवे ! जीवा मति'