________________
प्रथम द्रिका टीका श०३४ अं. २०१ सु०६ अ०सूक्ष्मपृथ्विकायिकोत्पत्तिः ३९७
छाया -- अपर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! लोकस्य पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतः समरहस्य यो भन्यो लोकस्य पौरस्त्ये एव चरमान्ते अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवी कायिकतया उत्पत्तुम् स खलु भदन्त ! कति सामयिकेन विग्रहेणोत्पद्यते ? गौतम । एकसामयिकेन वा द्विसामयिकेन वा, त्रिसामायिकेन वा, चतुःसामयिकेन वा विमगोत्पद्यते, तत्केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते एकसामयिकेन वा यावत् उत्पद्येत । एवं खलु गौतम ! मया सप्तश्रेणयः प्रज्ञप्ताः तद्यथा - ऋज्वायता यावदर्द्धचक्रवाला | ७| ऋज्वायतया श्रेण्या उत्पद्यमान एकसामयिकेन विप्रणोत्पद्ये । एकतो वक्रया श्रेण्या उत्पद्यमानो द्विसामयिकेन विग्रहेणोत्पद्येत, द्विधातो वक्रया श्रेण्या उत्पद्यमानो यो भव्य एकप्रतरे अनुश्रेण्याम् उत्पत्तुम्, स खलु त्रिसामयिकेन विग्रहेणोत्पद्येत । यो भन्यो विश्रेण्यामुत्पत्तुं स खलु चतुःसामयिकेन विग्रहेण उत्पद्येत तत्तेनार्थेन यावदुत्पयेत । एवमपर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायको लोकस्य पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतः समवहत्य लोकस्य पौरस्त्ये एव चरमान्ते अपर्याप्तषु पर्याप्त केषु च सून पृथिवीकायिकेषु सूक्ष्मा कायिकेषु अपर्याप्तकेषु पर्या च वादरवायुकायिकेषु अपर्याप्त पर्याप्त च सूक्ष्म वनस्पतिकायिकेषु अपर्याप्तकेषु पर्याप्तकेषु च द्वादशस्वपि स्थानेषु एतेनैव क्रमेण भणितव्यः १२ सूक्ष्म पृथिवीकायिकः पर्याप्तक एवमेव निरवशेषो द्वादशस्व स्थानेषु उपपातयितव्यः २४ । एवमेतेन गमकेन यावत् सूक्ष्मवनस्पति कायिकः पर्याप्तः सूक्ष्मवनस्पतिकायिकेपु पर्याप्त केष्वेव भणितव्यः । अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! लोकस्य पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतः समवहृत्य it out लोकस्य दाक्षिणात्ये चरमान्ते, अपर्याप्तसूक्ष्मपृथिवीकायिकेषु उपपत्तुम्, स खलु भदन्त ! कतिसामयिकेन विग्रहेण उत्पद्येत । गौतम ! द्विसाम यिकेन त्रसामयिकेन चतुःसामयिकेन विग्रहेण उत्पद्येत । तत्केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते, एवं खलु गौतम ! मया सप्तश्रेणयः प्रज्ञप्ता, तद्यथा - ऋज्वायता यावत् अर्द्धचक्रवाला ७ । एकतो वक्रया श्रेण्या उत्पद्यमानो द्विसामयिकेन विग्रहेण उत्पद्येत । द्विधा चक्र श्रेण्या उत्पद्यमानो यो भव्य एकमतरे अनुश्रेण्या मुत्पत्तुम्, स खलु त्रिसामयिकेन विग्रहेणोत्पद्येत यो भन्यो विश्रेण्या मुत्पत्तुम्, स खलु चतुःसामयिकेन विग्रहेण उत्पद्येत, तत्तेनार्थेन गौतम ! एवमेतेन गमकेन पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतः दक्षिणात्ये चरमान्ते उपपातयितव्यो यावत् सूक्ष्म वनस्पतिकायिकः पर्याप्तकः सूक्ष्मवनस्पतिकायिकेषु पर्या केध्वेव । सर्वेषा द्विसामयिकः, त्रिसामयिकः, चतुःसामयिको विग्रहो भणितव्यः । अपर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! लोकस्य पौरस्त्ये चरमान्ते समवहतः समवहत्य
भव्य लोकस्य पाये चरमान्ते अपर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिकतयोत्पत्तुं