________________
३७८
भगवतोसू
टीका- 'अपज्जतहु पुढवीकाइए णं भंते ।' अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिकः खल भदन्त ! 'अहो लोग जाव समोहणित्ता' अधोलोक, यावत् समवहृत्य, अत्र यावत्पदेन 'क्षेत्रनाडया बाहूये क्षेत्रे समवहतः' इत्यस्य ग्रहणं भवति । 'जे भविए समयखेते अपज्जत्तचाय रते उकाइयत्ताए' यो भव्यः समयक्षेत्रे अपर्याप्तवादर तेजस्कायिकतया, तादृशतेजस्कायिकरूपेणोपपत्तम् । 'से णं भंते! कइसमइएणं विग्ग हेणं उववज्जेज्जा' सखल भदन्त ! कतिसामयिकेन विग्रहेण उत्पद्येतेति प्रश्नः । भगवानाह - 'गोयमा ' इत्यादि । 'गोयमा' हे गौतम | 'दुसमइरणं वा, तिसमइणं वा विग्गणं उचवज्र्जेज्जा' द्विसामयिकेन वा, त्रिसामयिकेन वा विग्रहेण समुत्पद्येत, 'सेकेण्डेणे' 'अपज्जत सुमपुरीकाइएणं भते । अहोलोग जाव समोहणित्ता' इत्यादि ||५||
५
टीकार्थ - - ' अपज्जन्त सुहमपुढवीकाइए णं भंते! हे मदन्त ! जो अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिक 'अहोलोग जाव समोहणित्ता' अधोलोक स्थित नाडी के बाहरीक्षेत्र में मरण समुद्घात करके 'जे भविए समयखेत्ते अपजत्तबायर तेउका इयत्ताए उववत्तिए' समयक्षेत्र में मनु
क्षेत्र में अपर्याप्त चादरतेजस्कायिक रूपसे उत्पन्न होने के योग्य हुआ है 'से णं भंते ! इसमइएण विग्गहेणं उववज्जेज्जा' ऐसा वह अपर्याप्त सुक्ष्मपृथिवीकायिक जीव वहां कितने समयवाले विग्रह से उत्पन्न होता है ? उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं-'गोमा ! दुसमणं वा तिसमइएणं वा दिग्गहेणं उववज्जेज्जा' हे गौतम! वह अपर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकायिक जीव जो कि अधोलोकस्थित त्रखनाडी के बाहिरीक्षेत्र में मरणसमुद्घात
'अपज्जत्तसुहुमपुढवीकाइएणं भते ! अहोलोग जाव समोह णित्ता' त्याहि
टीअर्थ - अपज्जतसुहुम पुढवीकाइए णं भते ! अहेलोग जाव समोहणित्ता' हे भगवन ने अपर्याप्त सूक्ष्म पृथ्वी अयि 'अहोंलोग जाव समोहणिचा ' અધાલેાકમાં રહેલા ત્રસનાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં મરણુસમુદ્ઘાત કરીને ‘લે भविए समयखेत्ते अपज्जत्तवायरते उकाइयत्ताए उववज्जित्तर' समयक्षेत्रमां-भनुક્ષેત્રમાં પર્યાપ્ત ખદરતેજસ્કાયિકપણાથી ઉત્પન્ન થવાને ચાગ્ય થયેલ ડાય 'से of भंते! कइ समइएणं विगाहेणं उत्रवज्जेज्जा' सेवे। ते अपर्याप्त सूक्ष्म પૃથ્વીકાયિક જીવ ત્યાં કેટલા સમયવાળી વિગ્રહ ગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે ? या अश्नना उत्तरमां अनुश्री गौतमस्वामीने हे छे - 'गोयमा ! दुसमइए वा, तिसमइएणं वा, विग्गहेणं उववज्जेज्जा' हे गौतम! ते अपर्याप्त सूक्ष्म પૃથ્વીફાયિક જીવ કે જે અધેલાકમાં રહેલ ત્રસનાડીના બહારના ક્ષેત્રમાં