________________
३३६
भगवती सूत्रे
सामयिकेन, शेर्पा तथैव निश्वशेषम् । एवं यथैत्र पौरस्त्ये चरमान्ते सर्वपदेष्वपि समवहताः पाश्चात्ये चरमान्ते समक्षेत्रे चोपपातिताः, ये च समयक्षेत्रे समवदताः पाश्चात्ये चरमा समयक्षेत्रे चोपपातिनाः, एश्मे तेनैव क्रमेण पाश्चात्ये चरसान्ते समयक्षेत्रे च समवहयाः पौरस्त्ये चरमान्ते समयक्षेत्रे चोषणवतिव्याः तेनैव गंमकेन । एवमेतेन नमकेन दाक्षिणात्ये चरमान्ते समदहतानाम् औत्तरे चरमान्ते समयक्षेत्रे चोपपातः, एचमेव चौत्तरे चरमान्ते समय क्षेत्रे च समनहताः दाक्षिणात्ये atara क्षेत्रे चोपपातयितव्या स्तेनैव सकेन सू०२ ॥ पुढवीकाइए णं भंते'
1
टीका- 'पज्जत पर्याप्त सूक्ष्मपृविनीकायिकः खलु भदन्त ! 'इसीसे रयण पभाए पुढवीए' एतस्या रत्नमायाः पृथिव्णः पूर्वे चरमान्ते समवहतः समरहस्य एतस्या एव रत्नप्रभायाः पृथिव्याः पश्विमे चरमान्ते पर्याप्तसूक्ष्मपृथिवी कायिकतया समुत्पत्तियोग्यो विद्यते स खलु मदन्त ! कति सामयिकेन दियोत्पद्येत इत्यादिक सर्व प्रश्न वाक्यं पूर्वयदेव अत्रापि वक्तव्यम् । उत्तरमाह - ' एवं ' इत्यादि ।
ܬ
'पज्जत हुएपुढची काहए णं संते । इमीले रघणपभाए पुढचीए' इ०
टीकार्थ- 'पज्जन्स हुम पुढची काहए णं भंते !' हे भदन्त ! कोई पर्याप्त सूक्ष्मपृथिवीकाधिक जीच 'इमीले रचनभाए पुढईबीए' इस रत्नापृथिवी के पूर्व चरमान्त (पूर्व भाव के अन्त में) मरा और मर कर वह इस्ली रत्नप्रभा पृथिवी के पश्चिम चरमान्त (पश्चिम भाग के अन्तिम ) में अपर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिक रूप से उत्पत्ति के योग्य हुआ तो हे अदन्त ! वह वहां कितने समयवाले विग्रह से उत्पन्न होता है ? इत्यादि प्रधाक्य पूर्व के जैसा यहां कहना चाहिये अब उत्तर में प्रभुश्री कहते हैं- ' एवं एज्जत्तमपुर बीकाहओ वि पुरथिमिले चरि
'पज्जत्त सुहुमपुढचीकाइए णं भंते ! इमीखे रयणप्पसार पुढवीए' इत्याहि अर्थ- 'पज्जन्त सुद्दम पुढवी काइरणं भते । ' हे भगवन् अर्थ पर्याप्त सूक्ष्म पृथ्वी व 'इमीसे रयणप्पभाएभाए पुढवीए' मा रत्नप्रभा पृथ्वीना પૂચરમાન્ડમા-પૂર્વ સાગના અન્તમાં મરણુપામે અને મરીને તે આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પશ્ચિમ ચરમાન્તમાં-પશ્ચિમ ભાગના અન્તમાં પર્યાપ્તક સૂક્ષ્મપૃથ્વી કાચિક પણાથી ઉત્પન્ન થત્રાને ચાગ્ય અનેલ હાય તા હૈ ભગવન ત્યાં કેટલા સમયવાળી વિગ્રહગતિથી ઉત્પન્ન થાય છે ? વિગેરે તમામ પ્રશ્નવાચે પહેલાં કહ્યાં પ્રમાણેના અહિયાં સમજવા આના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે 'एव पज्जत हुमपुढवीका इओ वि पुरथिमिल्ले चरिमंते समोहणावेत्ता एण