________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०३४ ३.१ अ. श.१ सू०१ एकेन्द्रियजीवनिरूपणम् ३२७ सूक्ष्म पृथिवी कायिकः रत्नममा पूर्वचरमान्ते समवहत्य रत्नप्रभा चरमान्ते पर्याप्त बादराफायिकखया उत्पत्ति योग्यो विद्यते स कियत्सामयिकेन विग्रहेण समुत्पघेत इति प्रश्नस्योत्तरं पूर्ववदेवेति चतुर्थ आळापकः ४, तदेवं चत्वार आलापका अपकायिकेषु समुत्पद्यमानस्य भवन्तीति । 'एवं चेव सुहुमतेउकाइएहि वि अपज्ज: तपहि ताहे पज्जत्तएहि उपाएयचो' एवमेव सूक्ष्मतेजस्कायिकैरपि अपर्यप्तकै स्तदैव पर्याप्तकै रूपपातयितव्यः । ___ तथाहि-अपर्याप्त सूक्ष्म पृथिवीकायिकः खलु भदन्त ! रत्नमभापूर्वचरमान्ते समवहत्य रत्नभभायाः पश्चिमचरमान्ते अपर्याप्त सूक्ष्म तेजस्कायिक: वैसा ही है। ऐसा यह तृतीय आलापक है। हे भदन्त ! कोई अपर्याप्तक सूक्ष्म पृथिवीज्ञायिक जीच रत्नप्रभा पृथिवी के पूर्व चरमान्त में मरा
और वह रत्नप्रभा पृथिवी के पश्चिम चरमान्त में पर्याप्त बादर अकायिक रूप से उत्पन्न होने के योग्य हुआ तो वहां पर वह कितने समय; थाले विग्रह से उत्पन्न होता है ? हे गौतम ! इस सम्न्ध में भी उत्तर कार में कहे गये अनुसार ही जानना चाहिये। इस प्रकार से यह चतुर्थ आलापक है। यही बात 'सुहुमेहि अपज्जत्तएहि' आदि सूत्रपाठ द्वारा प्रकट की गई है। 'एवचेव सहमतेउकाइएहिं वि अपज्जत्तएहिं ताहे पजत्तएहि उवाएयव्यो' इसी प्रकार से सक्षमतेजस्कायिक अपर्याप्त और पर्याप्त में उपयोग कहना चाहिये। जैसे-हे भदन्त ! कोई अपर्याप्तक પ્રભુશ્રી કહે છે કે-ગૌતમ ! આ સંબધ ને ઉત્તર ઉપર કહ્યો છે તે જ પ્રમાણે છે તેમ સમજવું એ રીતે આ ત્રીજે આલાપક કહેલ છે. ૩
હે ભગવન કોઈ અપર્યાપ્તક અચ્છાયિક જીવ રત્નપ્રભાપૃથ્વીના પૂર્વ ચરમાન્ડમાં મરણ પામે અને મરીને તે રત્નપ્રભા પૃથ્વીના પશ્ચિમ ચરમાન્તમાં પર્યાપ્તબાદર અકાયિક પણાથી ઉત્પન્ન થવાને ચગ્ય બન્યા હોય તે તે ત્યાં કેટલા સમયવાળા વિગ્રહથી ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે હે ગૌતમ ! આ સંખ ધમાં પણ ઉત્તર ઉપર કહયા પ્રમાણે જ समन. माशते । न्याय। गासा५४ ४३८ छ ४ मे पात 'सहमे हिं अपजत्तएहि' विशेरे सूत्र५४ ६॥२प्रगट रेत छ
व सहम तेउ काइरहि वि अपज्जत्तपहिं ताहे पज्जत्तहि उववाएयव्वों' એજ પ્રમાણે સૂકમ તેજસ્કાયિક અપર્યાપ્ન અને પર્યાપ્તમાં કહેવા જોઈએ. એટલે કે-અપર્યાપ્ત અને પર્યાપ્તના ભેદને લઈને સૂમ તેજક યિકનું કથન કરવું જોઈએ અયિકના કથન પ્રમાણે જ આ તેજસ્કાયિકના કથનમાં પણ ચાર આલાપક થાય છે. જેમ કે-હે ભગવન કેઈ અપર્યાપ્તક સૂમ તેજરકાચિક