________________
६
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२५ उ. ६ सू०५ द्वादशं कालद्वारा निरूपणम्
२०६
जन्मापेक्षया इत्यर्थः ' णो दुस्समदुस्समाकाचे होज्जा' नो दुःषमदुःपमा काले भवेत् दुःषमदुःपमाकाले नैव समुत्पद्यते पुलाक इत्यर्थः, किन्तु 'दुस्समाकाले वा होज्जा' दुःषमाकाले वा भवेत् जन्मापेक्षया, तथा 'दुस्सम सुसमाकाले वा होज्जा' दुःसुषमाकाले वा भवेत् तथा - 'सुममदुस्समाकाले वा होज्जा' सुषमदुःपमाकाले वा भवेत्, 'नो सुषमाकाले भवेदिति । 'संविभावं पडुच' सद्भावं प्रतीत्य, 'नो दुसमदुसमाकाले होज्जा' नो दुःपमदुःपमाकाले भवेत् किन्तु 'दुसमाकाले - होज्जा' दुःपमाकाले भवेत् ' दूसमसुममाकाले वा होज्जा सुसमदुस्समाकाले वा होज्जा' दुःषमसुषमाकाले वा भवेत् सुपमदुःपमाकाले वा भवेत् 'णो सुसमाकाले होजा णो सुसम सुसमाकाले होज्जा' नो सुपमाकाले भवेत् नो वा सुपम सुपमाकाले. जन्म की अपेक्षा पुलाक साधु 'णो दुस्खमदुस्समाकाले होज्जा' दुःषमदुःखमाकाल में नहीं होता है- 'दुस्लमाकाले वा होज्जा' किन्तु दुमकाल में होता है । 'दुस्समसमकाले वा होज्जा' दुःषमसुषमाकाल में होता है 'सुसमदुस्समाकाले होजा' सुषमदुःषमा काल में-होता है तथा 'नो । सुषनाकाले होजा नो सुसमसुसमाकाले होज्जा' वह सुषमाकाल में नहीं होता है और न सुषमसुषमाकाल में होता है । 'संतिभावं पडुच्च' तथा सद्भाव की अपेक्षा लेकर 'नो दुस्सम दुस्स: माकाले होज्जा' दुःषम दुःषमा काले में नहीं होता है। 'जो दुस्समाकाले होज्जा' दुःषमाकाल में नहीं होता है 'दुस्समसुसमाकाले वा होज्जा सुसमदुस्समाकाले वा होज्जा' दुःषम सुषमोकाल में होता है । और सुषमदुःषमाकाल में होता है । 'नो सुसमाकाले होज्जा णो सुसम सुसमा काले होज्जा' सुषमाकाल में तथा सुषमसुषमाकाल में नहीं -
‘णो दुस्स्रमदुस्स्रमाकाले होज्जा’ हु.षभ दुःषभा अणमा होता नथी. 'दुस्समाकाले वा होज्जा' पर ंतु दुःषभा अणभां होय छे. 'दुःखमसुस्रमकाले वा होज्जा' हु षभ सुषमा अणभां होय छे. 'सुखमदुः खमाकाले होज्जा' सुषभ दुःषमा अजमां होय छे, तथा 'नो सुप्रमाकाले होज्जो नो सुसमसुसमाकाले होज्जा' ते सुषभा अणमां होता, नथी मने सुषभ सुषभां अणभां पशु होता नथी 'संतिभावं पडुच्च' तथा सहुलावनी अपेक्षाथी 'नो दुस्समदुरखमाकाले होज्जा' हुषभ हु.षभा अणमां होता नथी... 'दुस्समाकाले होज्जा' हु.षभा अणभां होय छे. 'दुस्सम सुसमाकाले वा होज्जा, सुसमदुस्समाकाले वा होज्जा' हु.षभ सुषभा अणभां होय छे, मने सुषभ दुःषभा अणमां होय छे. 'णो सुसमाकाले होज्जा णो सुसमसुखमाकाले होज्जा' सुषभ... કાળમાં તથા સુષમ સુષમા કાળમાં હાતા નથી. આ કથનનું તાત્પર્ય એ છે