________________
प्रमेयखन्द्रिका टीका श०२४ उ.१२ ०३ द्वीन्द्रियेभ्यः पृ. नामुत्पत्तिनिरूपणम् ६५
यदि चतुरिन्द्रियेभ्य उपपद्यन्ते एवमेव चतुरिन्द्रियाणामपि नवगमका भणितव्याः, नवरमेतेष्वेव स्थानेषु नानात्वानि भणितव्यानि, शरीरावगाहना जघन्येनाङ्गुलस्थासंख्येय भागम् उत्कर्षेण चत्वारि गव्युतानि, स्थिविर्जघन्येनान्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण च पण्मासाः एवमनुबन्धोऽपि । चलारि इन्द्रियाणि शेप तदेव यावत् नवमगमके कालादेशेन द्वाविंशतिर्वर्षसहस्राणि षद्भिर्मासैरभ्यधिकानि उत्कर्षेणाऽष्टाशीतिर्वर्षसहस्राणि चतुर्विंशत्या मासैरभ्यधिकानि एतावन्तं यावत्कुर्यात् ९ ।.३श
टीका- 'नइ वेइंदिएहिंतो उववज्जंति' यदि द्वीन्द्रियेभ्य आगत्य पृथिवी - कायिकतया जीवा उपपद्यन्ते तदा किं ६ज्जतवेईदिएहिंदो उवज्जंति' किं पर्यातद्वन्द्रियेभ्य आगत्य पृथिव्यामुत्पयन्ते अथवा 'अपजत्तनेई दिए हिंतो उचवजंति' अपद्वीन्द्रियेभ्य आगत्य पृथिवीकायिकतयत्पयन्ते इवि पश्नः । भगवानाह - 'गोयमा' इत्यादि, 'गोपमा' हे गौवन | 'पज्जतवेइं दिए हिंतो उववज्जेति' पर्याप्तद्वीन्द्रियेभ्य आगरयोस्वयन्ते 'अपज्मचयेईदिए हिंतो
इस प्रकार से एकेन्द्रिय पृथिवीकाधिक से लेकर वनस्पति प्राधान्त से आये हुए जीवों की पृथिवी में उत्पत्ति दिखाकर अब सूत्रकार हीन्द्रि यान्त से आये हुए जीनों का उत्पाद प्रकट करते हैं
'जह बेईदिएहिंतो उचचज्जति' - इत्यादि
टीकार्थ - यदि दो इन्द्रियों से आकर के जीव पृथिवीकायिक रूप से उत्पन्न होते हैं तो 'किं पज्जन्त वेईदिएहिंतो उबवज्जंति, अपज्जत बेईदिएहितो उववज्जति' हे भदन्त ! क्या वे पर्याप्त दो इन्द्रियों से आकरके पृथिवीकाधिक रूप से उत्पन्न होते हैं अथवा अपर्याप्त दो इन्द्रियों वालों से आकर के पृथिवीकायिक रूप से उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - 'गोयमा' हे गौतम! 'पज्जलबे इंदिरा हिंतो उबवज्जंति' अपज्जन्तवेइंदि एर्हितो व नववઆ રીતે એકેન્દ્રિય પૃથ્વિકાયિકાથી આરંભીને વનસ્પતિકાય સુધીના જીવાની પૃથ્વીદ્યાયિકામાં ઉત્પત્તિ મતાવીને હવે સૂત્રકાર એ ઇંદ્રિય સુધીના मावेस भवना उत्पाद गरे छे - 'जइ बेइदिएहिंतो उत्रवज्जति' इत्याहि ટીકા”—જો એ ઇંદ્રિયેામાંથી આવીને જીવ પૃથ્વિીકાયિક પણાથી ઉત્પન્ન थाय छे तो 'कि पज्जत्त वेइदिएहितो त्रवज्जति अपज्जत्तवेद्द दिएहितो स्ववज्जंति' ભગવન્ શું તે પર્યાપ્ત એ ઇન્દ્રિયામાંથી આવીને પૃથ્વીકાયિક પણાથી ઉત્પન્ન થાય છે ? કે અપર્યાપ્ત એ ઇંદ્રિયામાંથી આવીને પૃથ્વિકાયિક પણાથી उत्यन्न थाय छे ? या प्रश्नना उत्तरमा प्रलु छे है-'गोयमा ! हे गौतम! 'पज्जत्तवेह दिरहितो उबवज्जति' अपज्जत्तवेइदिएहि तो उववज्जंति' तेमा
હૈ
No