Page Text
________________
६१८
भगवतीसरे च यत्र प्रदेशे एकं याकारनिष्पादकं वृत्तसंस्थानद्रव्यं तत्र उपचतुरस्रायतानि संस्थानानि अनन्तानि भवन्तीति । 'एवं एक्केकेणं संठाणेणं पंच वि चारेयवार एवम्-एक न संस्थानेन सह पञ्चापि संस्थानानि चारयितव्यानि यथा यवाकारनिष्पादकंप रमण्डल संस्थानपदेशे तदन्यपरिमण्डलसंस्थानानि अनन्तान्येव विद्यन्ते इति चारित तथैव वृत्तादि प्रत्येक संस्थानेन सह स्वातिरिक्तद्रव्यमुक्तस्य स्वसंस्था नस्य तर्दा रिक्तसंस्थानचतुष्टयस्य च चारणं कर्तव्यम् । तथा च परिमण्डलसंस्थानप्रदेशे परिमण्डवृत्तत्र्यसूचतुरस्रायत्तसंस्थानानि अनन्तान्येव वर्तन्ते एवमेव वृत्तापा:यतान्तसंस्थानेषु चोरणा कतव्येति भावः । पूर्वोक्ताव संस्थानमरूपणां रत्नमभादिभेदेनाह-'जत्थ णं इत्यादि 'जत्य णं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए' यत्र खा कार निष्पादक वृत्तसंस्थान द्रव्य हैं यहां पर व्यस्त्र, चतुरस्र और आयत संस्थान अनन्त होते हैं । 'एवं एक्केकेणं संठाणेणं पंच वि चारेयन्या' इस प्रकार एक एक संस्थान के साथ पांचों ही संस्थानों का सम्बन्ध है ऐसा जानना चाहिये । जैसे-यवाकारनिष्पादक परिमंडल संस्थान प्रदेश में इससे अन्य परिमंडलसंस्थान अनन्त ही मौजूद रहते हैं ऐसाविचारित किया गया है उसी प्रकार वृत्तादि संस्थान के साथ अपने २ से भिन्न द्रव्ययुक्त अपने संस्थान का तथा इससे भी भिन्न अन्य चार' संस्थानों का सद्भाव रहता है ऐसा विचारित करना चाहिये। तथा च परिमंडल संस्था : के प्रदेश में परिमण्ड र संस्थान, वृत्तसंस्थान, ज्यस्रसंस्थान, चतुरस्रसंस्थान और आयत संस्थान ये सय संस्थान अनन्त ही होते हैं। इसी प्रकार से वृत्तसंस्थान आदि । आयतान्त संस्थानों में भी चारणा करनी चाहिये । 'अब सूत्रकार पूर्वोक्त संस्थान નિષ્પાદક વૃત્ત સંસ્થાન દ્રવ્ય છે, ત્યા સ્ત્ર ચતુરસ્ત્ર, અને આયત સંસ્થાન मन त य छे. 'एवं एकेकेण स ठाणेण पंच वि चारेयव्या' मा शत मे એક સ સ્થાનની સાથે પાચે સ થ નેનો સમ્બન્ધ છે. તેમ સમજવું જોઈએ. જેમકે–ચવાકાર નિષ્પાદક પરિમંડલ સરથાન પ્રદેશમાં તેનાથી બીજા પરિમ ડલ સંસ્થાન અનંત જ વર્તમાન રહે છે એ પ્રમાણેને વિચાર નિર્ણિત કર્યો છે. એજ પ્રમાણે વૃત્તાદિ સ સ્થાનની સાથે પિતાપિતાનાથી જુદા દ્રવ્યવાળા પિતાના સંસ્થાનનું તથા તેનાથી પણ જુદા બીજા ચારે સંસ્થાને સદૂભાવ રહે છે તેમ સમજવું જોઈએ તથા પરિમંડલ સંસ્થાનના પ્રદેશમાં પરિમ ડલ સંસ્થાન, વૃત્ત સંસ્થાન ઋસ્ત્ર સંસ્થાન, ચતુરન્સ સંસ્થાન, અને આયત સસ્થાન એ બધા સ સ્થાને અને તે જ હોય છે. એ જ રીતે વૃત્ત સંસ્થાન વિગેરે આયત સુધીના સંસ્થાના સંબંધમાં પણ ચારણ કરવી જોઈએ
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |