________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ ३.२३ सू०१ ज्योतिष्केषु जीवानामुत्पत्तिः । ४३१ असंख्पेयवर्षायुतकसंक्षिपञ्चेन्द्रियतिर्य योनिकेभ्य उत्पद्यन्ते ? गौतम ! संख्येयवर्षायुष्कसंक्षिपञ्चेन्द्रियतिरंग्यानिकेल्योऽपि उत्पद्यन्ते असंख्य युष्मसंज्ञिपञ्चेन्द्रिय तियायोनिकेभ्योऽपि उत्तयन्ते । असंख्येयवायुपकरां ज्ञेपश्चेन्द्रियनियंग्योनिक खलु भदन्त ! यो भव्यो ज्योतिष्कपूत्पत्तुम् स ख महन्त ! कियकालस्थिति केपृत्पद्येत ? गौतम ! जघन्येनाऽष्ट मागपत्योपस्थिति केषु उत्कर्षण पल्योपम उर्पशतसहस्रस्थिति के पूत्पश्चेत, अवशेष यथा असुरकुमारोदेशके । नवर स्थितिजघन्येन अष्टभागपल्योपमम् उत्कर्षेण त्रीणि पल्योपानि । एवमनुबन्धोऽपि, शेष तथैव, नवरं कालादेशेन जघन्येन द्वे अष्टभागपल्पोपमे उत्कर्षेण चत्वारि पल्योपमानि वर्ष शतसहसाम्यधिकानि एतावन्तं कालं यावत्कुर्यात् ।। स एव जघन्यकाल स्थिति केषु उत्पन्नो जघन्येनार भागलपोषम स्थिति के उत्कर्षे गाऽपि अभाग पल्पोपमस्थिति केषु एपेव वक्तव्यता, नवरं कालादेशेन जानीयात् ॥२। स एवोकपकालस्थिति के प्रत्पन्नः एपैत्र वक्तव्यता। नवरं स्थितिजघ-येन पलपोपमं वर्षशतसहस्रमभ्यधिकम् , उत्कण त्रीणि पल्पोपमानि, एवमनुवन्धोऽपि । कालादेशेन जघन्पेन द्वे पल्योपये द्वाभ्यो वर्ष शतसहस्राभ्यामभ्यधिके, उत्कर्षेण चत्वारि पल्योपमानि वर्षशतसहसास्यधिकानि ३ । स एव आत्मना जघन्यकालस्थितिको जातो : जघन्येन अष्टभागपल्योपमस्थिति के पु उत्स्येत, उत्कर्पणापि अष्टभागपल्योपास्थि. तिकेषु उत्पद्येत । ते खल्ल भदन्त ! जीना एकसमयेन कियन्त उत्पद्यन्ते,' एपष वक्तव्यता। नवरमवगाहना जघन्येन धनुः पृथक्त्वम् उत्कर्षेण सातिरेकाणि अष्टादशधनु शतानि, स्थिविजघन्येन अष्टभागपल्योपमस् उत्कर्षेणाऽपि अष्टभागपल्योपमम् । एवमनुवन्धोऽपि, शेप तथैव । कालदिशेन जघन्येन द्वे अष्टभागपल्योपमे उत्कर्पणाऽपि द्वे अष्टभागपल्योपमे एतावन्तं काल यावत् कुर्यात् । जघन्य. • कालस्थितिकस्य एप एक एको गमः ४-५-६ । स एव आत्मनोश्कृष्टकाल. स्थितिको जातः सेव औधिकीवक्तव्यता। नवर स्थितिघन्येन त्रीणि एल्योपमानि, उत्कर्षेणाऽपि त्रीणि पल्योपमानि, एवमनुबन्धोऽपि, शेष तदेव, एवं पश्चिमास्त्रयो गमकाः, नेतव्याः नवरं स्थिति सवेधं च जानीयात् एते सप्तगमका:७। यदि संख्येयवायुष्कसंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेभ्य उत्पधन्ते, संख्येयवर्घायुष्काणां यथैवामुरकुमारेषु उत्पद्यमानानां तथैव नवापि गमा भणितव्याः । 'नवरं ज्योति• स्थिति संवेध च जनीयाद, शेष तथैव निरक्शेष अणितव्यम् । यदि मनु. "प्येभ्य उत्पद्यन्ते भेदः तथैव यावत् असंख्येयवर्षायुष्मसंज्ञिमनुष्यः खलु भदन्त !
यो भव्यो ज्योति के पूत्पत्तुं स खलु भदन्त ! कियालस्थिति के पुत्पद्येत एवं यथा । असंख्येयवर्षायुष्कसंक्षिपञ्चेन्द्रियस्य ज्योतिषकेष्वेव उत्पद्यमानस्य सप्त गमका तथैव