Page Text
________________
-
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.२० सू०३ तिर्यग्भ्यः ति०जीवोत्पत्यादिकम् २७१
चतुर्थगमं दर्शयितुमाह-'सो चेव अप्पणा' इत्यादि । 'सोचेर अपणा जहन्ना कालहिइओ जाओ' स एवासंझी पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिक एव आत्मना-स्वयं जघन्य. कालस्थितिको भवेत्तदा-'जहन्नेणं अंनोमुहुत्तहिइएसु' जघन्येन अन्तर्मुहूर्नस्थितिकेषु संक्षिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु समुत्पद्यन्ते 'उक्कोसेणं पुषकोडी आउरसुउपवज्जेमा उत्कर्षेण पूर्वकोटयायुकेषु संक्षिपश्चन्द्रियतिर्यग्योनिकेषु उत्पधेत इति। जघन्यायुष्कोऽसंज्ञी पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः संख्यातवर्षायुष्केषु एव पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकेपूत्पद्यते इति कृत्वा पूर्वकोटयायुष्केषु इत्युक्तमिति । तेणं भंते ! जीवा एगममयेन केवइया उपवज्जति' ते खलु भदन्त ! जीवा एकसमयेन कियन्त उत्पधन्ते इति । प्रश्नः । भगवानाह-'असे' इत्यादि । 'अबसेस जहा जाओ' जब वही असंज्ञी पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिक जीव जघन्य काल की आयुवाला असंज्ञी प्रश्चन्द्रिय तियरकच संख्यात वर्ष की स्थितिवाला होता है और पञ्चेन्द्रियतियंग्योनिकों में उत्पन्न होने के -योग्य होता है तो वह जघन्य से अन्तर्मुहूर्त की स्थिति वाले पश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में उत्पन्न होता है और उत्कृष्ट से पूर्वकोटि की आयुवाले संज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में उत्पन्न होता है। जघन्य आयुवाले असंजी पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च संख्यात वर्ष की आयुवाले संजी पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्चों में ही उत्पन्न होता है। इस सिद्धान्न को लेकर यहां उसका पूर्वकोटि की आयुवाले पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिकों में उत्पाद होना कहा गया है। अव गौतम पुनः प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'ते णं भंते ! जीवा एगसमएणं केवड्या उववति ' हे भदन्न । ऐसे वे जीव एक समय में कितने उत्सन्न होते हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'अवसेसंजहा જાગો' જ્યારે આ અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચયોનિવાબે જીવ જઘન્યકાળની સ્થિતિવાળા હોય છે, અને સંસી પચેન્દ્રિય તિર્યચનિકોમાં ઉત્પન્ન થવાને રોગ્ય છે, તે તે જઘન્યથી અંતર્મુહૂર્તની સ્થિતિવાળા_સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્ય ચનિકેમાં ઉત્પન્ન થાય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પૂર્વ કેટિની આયુષ્યવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચનિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે. જઘન્ય આયુષ્યવાળા અસંગી પંચેન્દ્રિયતિયં ચ સંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યચનિવાળાઓમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે. આ સિદ્ધાંતને લઈને અહિયાં તેને ઉત્પાત પૂર્વકેટિની આયુષ્યવાળી સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિયતિર્યંચ નિકેમાં થવાનું કહ્યું છે
गौतभस्वामी प्रसने शथी से पूछे छे ४-'ते ण भते ! जीवा एगसमएणं केवइया उबवज्जति' 8 लगवन् वा ते ७ मे समयमा हैटमा उत्पन्न थाय छ ? भा प्रश्न उत्तरमा प्रभु ४ छ ४-'अवसेस जहा
| SR No. | 009325 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 15 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1971 |
| Total Pages | 972 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 59 MB |