Page Text
________________
प्रेमयबन्द्रिका टीका श०२४ उ.३ सू०१ नागकुमारदेवस्योत्पादादिकम् ६२ कुमारेपुत्पत्तियोग्यः स कियत्कालस्थितिकेपूत्पद्यते ? गौतम ! जघन्येन दशवर्ष सहस्रस्थितिकेषु, उत्कर्षेण पल्योपमस्यासंख्येयभागस्थिति के पूम्पयते ! तें खल भदन्त ! जीवाः, इत्यादिका सर्वोऽपि प्रश्नः, तथा सर्वाण्यपि उत्तराणि पर्याप्ताऽसंक्षिपञ्चेन्द्रियतियंग्योनिकमकरणवदेव ज्ञातव्यानि, अत एव पूर्व कथितम्-'जाव असन्नित्ति' असंज्ञालापपर्यन्तमित्यर्थः । लक्षण्यं केवलमेतदेव यत् तत्र प्रकरणे यत्र यत्र नारकेतिपदं दत्तम् तत्र तत्र नागकुमारेतिपदं निवेश्यम् तथा च नागकुमारपदमन्तर्भाव्य संपूर्णमपि प्रकरणम् अध्येतव्यमिति । अथ प्रस्तुते 'नागकुमारप्रकरणं प्रस्तूय अधीयते, अथाहि-'जइ सन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिएनिक जीव जो कि नागकुमारों में उत्पन्न होने के योग्य है वह कितने काल की स्थिति वाले नागकुमारों में उत्पन्न होता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! वह जघन्य से दश हजार वर्ष की स्थितिवाले नागकुमारों में और उत्कृष्ट से पल्पोपम के असंख्यातवें भागप्रमाण स्थिति वाले नागकुमारी में उत्पन्न होता है। इस प्रकार से 'हे भदन्त । वे जीव एक समय में यहां कितने उत्पन्न होते हैं 'इत्यादि रूप सप प्रश्न और सघ उत्तर पर्याप्त असंज्ञी पश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक प्रकरण के अनुसार ही जानना चाहिये-इसीलिये 'जाव असन्नित्ति' ऐसा सूत्रकारने कहा है। विशेषता केवल इतनी ही है कि उस प्रकरण में जहां-२ नारक ऐसा पद,दिया गया है वहां-वहाँ नागकुमार ऐसा पद रखलेना चाहिये, तथाच-नागकुमार पदको अन्तर्भावित करके सम्पूर्ण प्रकरण यहां लगाना चाहिये। अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'जइ सन्नि
ગ્ય છે, તે કેટલા કાળની સ્થિતિવાળા નાગકુમારેમાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે છે કે હે ગૌતમ! તે જઘન્યથી દસ હજાર વર્ષની સ્થિતિવાળા નાગકુમારમાં અને ઉત્કૃષ્ટથી પલ્યોપમના અસંખ્યાતમાં ભાગપ્રમાણુ સ્થિતિવાળા નાગકુમારમાં ઉત્પન્ન થાય છે. આ રીતે હે ભગવન તે છો એક સમયમાં ત્યાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય છે ? વિગેરે તમામ પ્રશ્નો અને તેના ઉત્તરો પર્યાપ્ત અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિવાળા પ્રકરણમાં કહ્યા प्रभारी सभा'ये माट 'जाव असन्नित्ति' से प्रभारी सूत्ररे ह्यु છે. વિશેષપણુ કેવળ એટલું જ છે કે–તે પ્રકરણમાં જ્યાં જ્યાં નારક એ પ્રમાણેનું પદ આપવામાં આવ્યું હોય ત્યાં ત્યાં આ પ્રકરણમાં નાગકુમાર પદ, મૂકીને સમગ્ર પ્રકરણ અહિં સમજી લેવું.
वे गौतमस्वामी प्रभुन पूछे छ है-'जह सन्निपंचिदियतिरिक्खजोणिएहितो उववज्जति मगन्ने नाममा। सभी पायन्द्रिय तिय
| SR No. | 009324 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 14 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1970 |
| Total Pages | 683 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 42 MB |