________________
प्रमेयञ्चन्द्रिका टीका श०२४ उ.१ सू०७ मनुष्येभ्यो नारकाणामुत्पत्यादिकम् ४९५ मनुष्येभ्य एव आगतानामेव नरके समुत्पत्ति भवति न तु अपर्याप्तेभ्यः संज्ञिमनुष्येभ्यः समुत्पत्ति भवतीति भावः । 'पज्जत्तसंखेजवासाउयसभिमणुस्सेभंते' पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यः खलु भदन्त ! 'जे भविए नेरइएस उववज्जित्तए' यो भव्यो नैरयिकेषु उत्पत्तुम् ‘से गंभंते ! कड पुहवीसु उचवज्जेज्जा' स पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्कसंज्ञिमनुष्यो यो नारकेपुत्पत्तियोग्यो विद्यते स कतिषु पृथिवीपु कियत्संख्यासु नारकपृथिवीपूत्पद्यते इति प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'सत्सु वि पुढवीस उववज्जेजा' सप्तस्वपि पृथिवीधूत्पद्येत, 'तं जहा', तद्यथा-'रयणप्पभाए जाव अहे सत्चमाए' रत्नममायां प्रथमनरकपृथिव्यां यावदधासप्तम्या-सप्तमनरकपृथिव्याम् माथमिकनरकरत्नप्रभात आरभ्य तमस्तमाख्याधापृथिवीपर्यन्तनरकावासे समुत्पत्ति भवति अत्र यावत्पदेन शर्कराम्भा द्वितीयपृथिवीत आरभ्य तमान्तषष्ठपृथिवीनां संग्रहो भवतीति । उत्पन्न नहीं होते हैं। अब गौतम प्रभु से ऐसा पछते है-'पज्जत्त सखेज्जवासाउयसन्निमणुस्से णं भंते.! जे भविए नेरइएसु उववज्जित्तए' हे भदन्त ! पर्याप्त संख्यात वर्षायुष्क संज्ञी मनुष्य जो नैरयिकों में उत्पन्न होने के योग्य है वह कितनी नारक पृथिवियो में उत्पन्न होता है ? इस प्रश्न के उत्तर में भगवान कहते हैं-'गोयमा!' हे गौतम " सत्तासु वि पुढवीसु उववज्जति' वह सातों ही नरक पृथिवीयों में उत्पन्न हो सकता है। जैसे-वह रत्नप्रभा पृथिवी में उत्पन्न हो सकता है, यावत् अधःसप्तमी पृथिवी में भी वह उत्पन्न हो सकता है, यहां यावत्पद से शर्कराममा नाम की द्वितीय पृथिवी से लेकर तमा तक की पांच पृथिवीणों का ग्रहण हुआ है।
त्पन्न यता नयी व गौतम स्वामी प्रभुने मे पूछे छे है-'पज्जत्तसंखेजवासाउयसन्निमणुस्से णं भंते ! जे भविए नेरयिएसु उववज्जित्तए' मापन પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા સંસી મનુષ્ય જે નૈરયિકમાં ઉત્પન્ન થવાને ગ્ય છે, તે કેટલી નારક પૃથવીમાં ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રશ્નના उत्तरमा प्रभु छ - गोयमा ! ई गीतमा 'सत्तसु वि पुढवी उबवति ' તે સાતે નરક પૃથિવીમાં ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. જેમ કે-તે રત્નપ્રભા પૃથિવીમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. યાવત અધઃ સપ્તમી પૃથિવીમાં પણ તે ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. અહિં યાવત્પદથી શર્કરપ્રભા નામની બીજી પૃથ્વિીથી લઈને તમા સુધીની પાંચે પૃથિવિયે ગ્રહણ કરાઈ છે. હવે ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને