________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श०२४ उ.१ सू०५ संशिपञ्चेन्द्रियतिरश्चो नारकेषूनि० ४४७
जघन्यायुष्कस्य पञ्चेन्द्रियतिरश्चो रत्नप्रभादौ उत्सति निरूप्य साम्प्रतमुत्कृष्टायुष्कस्य विस्थो रत्नपभानरकादौ उत्पत्तिप्रकार प्रदर्शयितु माह-'उक्कोस' इत्यादि, 'उकोसकालहिइयपज्जत्तसंखेज्जवासाउय सन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते ! उत्कृष्टकालस्थितिकपर्याससंख्येवर्षायुष्कसंज्ञिपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः खलु भदन्त ! 'जे भविए' यो भव्यः 'रयणप्पमापुढवीनेरइएसु उववज्जित्तए' रत्नप्रभापृथिवी. संबंधिनैरयिकेषु उत्पत्तुम् ‘से णं भंते । स पूर्वोक्तः खलु भदन्त ! जीव 'केवइ कालहिइएमु उववज्जेज्ना' कियत्कालस्यिविकेषु नैरयिकेषु उत्पद्यतेति प्रश्नः । सागरोपम तक उस तिर्यग्गलि और नरकगति का सेवन करता है और उसमें गमनागमन किया करता है। इस प्रकार से यह छटा गम है।
इस प्रकार से जघन्य आयुवाले पश्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिक की रत्नप्रभा अदि में उत्पत्ति का कथन करके अब सूत्रकार उत्कृष्ठ आयु: वाले तिर्यञ्चों की रत्नप्रभा आदि नरकों में उत्पत्ति प्रकार को दिखलाते हैं 'उक्कोसकालहियः' इत्यादि । 'उक्कोसकालठियपज्जत्तसंखेज्जवासाउयसनिपंचिदियतिरिक्खजोणिए णं भंते !' हे भदन्त ? उत्कृष्ट कोल की स्थिति वाला पर्याप्त संख्यातवर्षायुष्फ संज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यः ग्योनिक जीव 'जे भविए रयणप्पभा पुढवीनेरइएस्सु उववज्जित्तए' जो रत्नमभा पृथिवी के नैरथिकों में उत्पन्न होने के योग्य है, 'से णं भंते' केवइयकालट्टिइएस्सु उथवज्जेज्जा' वह हे भदन्त ! कितने काल की स्थिति અંતર્મુહૂર્ત અધિક ચાર સાગરેપમ સુધી એ તિર્યંચગતિ અને નારકગતિનું સેવન કરે છે. અને તેમાં ગમનાગમન-અવર જવર કર્યા કરે છે.
આ રીતે આ છો ગમ છે. આ રીતે જઘન્ય આયુવાળા પંચેન્દ્રિયતિર્યંચની રત્નપ્રભા વિગેરેમાં ઉત્પત્તિનું કથન કરીને હવે સૂત્રકાર ઉત્કૃષ્ટ આયુવાળા તિયાની રત્નપ્રભા विगेरे नरहमा उत्पत्तिना प्रा२ मतावा भाटे 'उक्कोसकालदिइए पज्जत्तसंखेन्जवासाव्यसन्निपंचिं दियतिरिक्खजोणिए णं भवे' मा सूत्रपा द्वारा ગૌતમસ્વામી પ્રભુને પૂછે છે કે હે ભગવન ઉત્કૃષ્ટ કાળની સ્થિતિવાળો સંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નીવળે જીવ કે જે પર્યાપ્ત સંખ્યાત વર્ષની આયુपाणी हाय छ, 'जे भविए रयणप्पभापुढवीनेरइपसु उववज्जित्तए'२ रनप्र पृथ्वीना नयिमा उत्पन्न थवाने योग्य डाय छ, 'से णं भवे । केवइय कालदिइएसु उववज्जेज्जा' है सपन ते जना स्थितिमा नैयि