________________
प्रमैयचन्द्रिका टीका श०३४ उ०१ सू०५ संक्षिपञ्चन्द्रियतिरश्चां नारकेपूनि० ४२१ प्रभात आरभ्य तमस्तमा पृथिवीपर्यन्तं स्वसंपादितकर्मवलाद तेषां जीवानां नारकतयोत्पत्तिर्भवतीति भावः। 'पज्जत्तसंखेज्जवासाउय सन्निपंचिंदियतिरिक्ख जोणिएणभंते !' पर्याप्तसंख्येयवर्षायुष्क संक्षिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिका खल्ल भदन्त ! 'जे भविए' यो भव्यः, 'रणप्पभापुढवीनेरइएम उववज्जित्तए' रत्नप्रभापृथिवीसंबंधि नैरयिकेषु उत्पत्तुम्, 'से णं भंते स खलु भदन्त ! 'केवइयकालटिइएम उववज्जेज्जा' कियत्कालस्थिति केषु उत्पद्यन्ते ? इति प्रश्नः । भगवानाह-'गोयमा' हे गौतम ! 'जहन्नेणं दसवाससहस्सटिइएसु' जघन्येन दशवर्षसहस्रस्थितिकेषु नैरयिकेषु उत्पधेत 'उक्कोसेणं सागरोपमहिइएस उबवज्जेज्जा' उत्कर्षेण सागरोपमस्थितिकेषु उत्पद्यत इति । 'ते ण भंते ! जीवा' ते-संज्ञिपश्चेन्द्रियतिर्यग्यो. पृथिवी में भी उत्पन्न हो सकता है, यावत् अधः सप्तमी पृथिवी में, भी उत्पन्न हो सकता है, यहां यावत्पद् से 'शर्करा प्रभा, पङ्कप्रभा, बालुकाप्रमा, तमः प्रभा' इन पृथिवियो का संग्रह हुआ है, तथा चरत्न प्रभा से लेकर सातवीं तमस्तमा पृथिवी तक में अपने द्वारा अर्जित कर्म के बल से उन जीवों का नारक रूप से उत्पात होता है, 'पज्जत्तसंखेज्जवासाउय सन्निपंचिंदियतिरिक्खजोणिए णं भंते !' गौतम ने इस. सूत्रपाठ द्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है कि हे भदन्त ! पर्याप्त संख्यात वर्षायुष्क, संज्ञी पंचेन्द्रिय तिर्यश्च जो रत्नप्रभा पृथिवी में नैरयिक रूप से उत्पन्न होने के योग्य है-'से णं भंते ! केवश्य कालट्ठिएसु उवयज्जेज्जा' वह कितने काल की स्थिति वाले नैरधिकों में उत्पन्न होता है? इसके उत्तर में प्रभु गौतम से कहते है-'गोयमा। 'जहन्नेणं दस. वाससहस्साहिएएसु, उक्कोसेणं लागरोवमहिएतु उववज्जेज्जा' हे
પ્રભા પૃથ્વીમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. પંકપ્રભા, વાલુકાપ્રભા તમ પ્રભા પૃથ્વીમાં પણ ઉત્પન્ન થઈ શકે છે. એટલે કે-રત્નપ્રભા પૃથ્વીથી લઈને સાતમી તમતમાં પૃથ્વી સુધીમાં પોતાના દ્વારા પ્રાપ્ત કરેલા કામના બળથી तेवानी ना२४ ३२ पात थाय छ 'पज्जत्तसंखेज्जवासाउयसन्निपचिदियतिरिक्खजोणिए णं भते !' गौतभस्वामी मा सूत्रपाथी प्रभुन એવું પૂછયું છે કે હે ભગવન પર્યાપ્ત સંગ્યાત વર્ષની આયુષ્યવાળા સંશી પંચેન્દ્રિય તિર્યંન્ચ કે જે રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં નૈરયિકપણાથી ઉત્પન થવાને योग्य छ 'से णं भते ! क्वइय कालदिइएसु उववज्जेज्जा' ते ४ जना સ્થિતિવાળા નરયિકમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ ગૌતમ सामान छ -'गायमा जहण्णेणं दसवाखसहस्सद्विइएसु उक्कोसेण सागरे।