________________
प्रमेयंचन्द्रिका टीका श० २४ उ०१ सू०१ नैरयिकाणामुत्पादादिकद्वारनि० ३४६ जोणिए णं भंते' पर्याप्तासंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः खल्लु भदन्त ! 'जे भविए नेरइएमु उववज्जित्तए' यो भव्यः योग्यः, नैरपिकेषु उत्पत्तुम् ‘से णं भंते स खलु भदन्त । 'कइसु पुढवीसु उवजेज्जा' कतिषु नरकपृथिवीषु उत्पद्यन्तेति प्रश्ना, भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि, 'गोयमा' हे गौतम ! 'एगाए रयणप्पभाए पुंढवीए उववज्जेज्जा' एकस्यां रत्नपभायां पृथिव्याम् उत्पधेत एकपृथिव्यामेव उत्पत्ति भवति नत्वनेकासु इत्यर्थः । 'पज्जत अपनि पंचिंदियतिरिक्खनोणिए णं भंते। पर्याप्तासंज्ञिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः खलु भदन्त 1. 'जे. भविए रयणप्पभाए पुढवीए' यो भन्यो-भवितुं योग्यो रत्नप्रभायाः पृथिव्याः संबन्धिषु 'नेरइएसु उववज्जिचए' नायिकेषु उत्पत्तुम् ‘से णं भंते' स खलु भदन्त ! 'केवइकालहिइकथन का तात्पर्य ऐसा है कि संज्ञी असंज्ञी पर्याप्तक पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च ही नारक की पर्यायसे उत्पन्न होता है। अन्य गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'पज्जत्ताअसन्निपंचिदियतिरिक्खजोणिए णं भंते ! जे भविए नेरइएसु उववज्जित्तए-से णं भंते। कइसु पुढवीसु उवधज्जेज्जा हे भदन्त ! पर्यास असंज्ञी पञ्चेन्द्रिय तिर्यश्च योनिक जीव जो नैरयिको' में उत्पन्न होने के योग्य है, वह कितनी नरकथिशियों में उत्पन्न होना है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोधमा ! एगाए रयणप्पभाए पुढवीए उववज्जेज्जा' हे गौतम ! बह प्रथम रत्नप्रभा नारक पृथवी में ही उत्पन्न होता है। अन्यपृथिवियों में नहीं।
प्र०-'पज्जत्ताभसन्निपंचिंदियतिरिक्ख जोणिए णं भंते! जे भविए रयणघमाए पुढवीए नेरइएस्तु उक्वजिसए से णं भंते ! केवड પર્યાયથી ઉત્પન્ન થતા નથી આ કથનનું તાત્પર્ય એવું છે કે-સંજ્ઞી અસંસી, પર્યાપ્તક, પંચેન્દ્રિય તિર્યંચેજ નારકની પર્યાયથી ઉપન થાય છે.
उ गौतमस्वामी प्रभु से पूछे छे ,-'पजत्ताअसंनिपंचिदियतिरिक्खजाणीए णं भते ! कइसु पुढवीम् उववजेज्जा' ले समपन् पर्याप्त
અસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ નિવાળા છે જે નરથિકમાં ઉત્પન્ન થવાને ચિગ્ય છે, તે કેટલી નારકપૃથિવીમાં ઉત્પન્ન થાય છે ? આ પ્રશ્નના ઉત્ત२मा प्रभु हे छ है-'गोयमा ! एगाए रयणप्पभाए पुढवीए उववज्जेज्जा' है ગૌતમ તે પહેલી રતનપ્રભા નારક પૃથ્વીમાં જ ઉત્પન્ન થાય છે. બાકીની બીજી પૃથિવીમાં ઉત્પન્ન થતા નથી.
प्रश्न- पज्जत्ता असन्नि पंचि दियतिरिक्खजोणिए णं भंते ! जे भविए रयणप्पभाए पुढवीए नेरइएसु उपवज्जित्तए से णं भंते ! केवइकालदिइएंसु उववज्जेज्जा'