________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका शे०२१ व.१ उ.१औषधिंवनस्पतिशाल्यादिगतजीपनि० २५५ 'सालीवीहीजवजवजवगमूलगनीवत्ताए उववन्नपुन्या' शालिनीहियवयवयवकमूलनीवतया उत्पन्नपूर्वा:-हे भवन्त । सर्वप्राणाः सर्वभूताः सर्वजीवा; सर्वसत्चाः किम् शाल्यादि मूलजीवरूपेण पूर्वमुत्पन्न': नवेति प्रश्नः, भगवानाह'हंत' इत्यादि, हंत गोषमा' हा गौतम ! हे गौतम ! सोऽपि प्राणा भूता जीवा सत्त्वाः पूर्व शालादिमूलनीवरूपे गोत्पन्ना एव 'असइं अदुवा अर्णतखुत्तो' असकृत् अथवा अनन्तकृत्वा, हे गौतम ! सर्वे पाणा भूवा जीवाः सत्ताः शाल्यादिमूल जीवरूपेणानेकवारमनन्तवारं वा उत्पन्ना एव नैतेषु प्राणभूतजीवसत्वानाम । पूर्वागामुसत्तिर्मवति अपितु अनन्तापरिमितकालं . यावन् पूर्वमपि जीवा शाल्पादिमलजीवतयोत्पन्ना अभूवन्नेवेति । एवम्-एकादशशतके प्रथमे उत्पलो. देशके यानि त्रयस्त्रिंशद् ३३ द्वाराणि सन्ति तानि संगृह्यन्ते । एतानि सीणि द्वाराणि जीव और समस्त सत्व ये सब पहिले 'सालीवीहिजवजवजवगमू. लग जीवत्ताए उवचनपुवा शालि आदि के मूल के जीवरूप से उत्पन्न हुए हैं ? या उत्पन्न नहीं हुए हैं ? इसके उत्तर में प्रभु क.ते हैं-'हंता, गोयमा! असई अदुवा अणंतखुत्ता' हां, गौतम! ये लग अनेक बार अथवा अनन्त बार शालि आदि के मूल के जीवरूप से उत्पन्न हुए हैं। ऐसा नहीं है कि शाल्यादिकों में प्राण, भूत, जीव एवं सत्व पहिले पहिले उत्पन्न नहीं हुए हैं किन्तु अनन्त अपरिमित कालतक पहिले भी जीव शाल्यादि मूल के जीवरूप से उत्पन्न हो ही चुके हैं। इस प्रकार से ग्यारहवें शतक में प्रथम उत्पल उद्देशक में जो ३३ द्वार है वे सब यहां गृहीत हुए हैं। ये सब धार यहाँ प्रत्येक उद्देशक में संग्रहीत हुए हैं-अर्थात् २१ ३२२ में और २३ वें शतक में ८-८ वर्ग हैं-प्रत्येकसपमा भूत, सपा व मन सधमा सत्व में सपा पडला 'साली वीडिं जवजवजवगमूलगजीवत्ताए उववन्नपुवा' शाली विगेरेना भूगना १३५थी ઉત્પન્ન થયા છે? અથવા ઉત્પન નથી થયા ? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુ કહે
है-'हंता गोयमा ! असई अदुवा अणंतखुत्तो' । गौतम ये मा भने વાર અથવા અનંતવાર શાલી વિગેરેના મૂળના જીવ રૂપથી ઉત્પન્ન થયા છે. એવું નથી કે શાલી વિગેરેમાં પ્રાણ, ભૂત, જીવ અને સત્વ પહેલાં ઉત્પન્ન થયા નથી. પરંતુ અનંત અપરિમિત કાળ સુધી પહેલાં પણ જીવો શાલી વિગેરેના મૂળના જીવપણાથી ઉત્પન્ન થઈ જ ચૂક્યા હોય છે. આ પ્રમાણે અગ્યારમાં શતકમાં પહેલા ઉત્પલ નામના ઉદ્દેશામાં જે ૩૩ તેત્રીસ દ્વારે છે, તે બધા અહિયાં થહણ કરાયા છે. આ બધા દ્વારે અહિયાં પ્રત્યેક