________________
४०
.. भगवती स्वभावएचात्र कारणं न तु स्थानकाल्पात्वादिकम् , यतः कतिसञ्चिताः सिद्धाः स्थानवहुत्वेऽपि स्तोका एव, अवक्तव्यकस्थानस्यैकत्वेऽपि सिद्धाः संख्यातगुणाः कथिताः, द्वयादित्वेनाल्पानामेव केवलिनामायुः समाप्ते, । इयं च लोकस्वभावादेवेति । एवं एगेंदियवज्जाणं जाव वेपाणियाणं अप्पा बहुगे' एवं नारक. वदेव एकेन्द्रियवर्जितानां यावद्वैमनिकान्तानाम् कतिसञ्चितादीनाम् अल्पवहुत्वं ज्ञातव्यम् , अत्र यावत्पदेन द्वीन्द्रियादि ज्योतिष्कपर्यन्तद्वाविंशतिदण्डकजीवानां संग्रही भवति, सर्वस्तोका द्वीन्द्रिया अवक्तव्यसञ्चिता, तदपेक्षया संख्यातगुणा · अधिकाः कतिसञ्चिताः द्वौन्द्रिया भवन्ति, ततोऽपि असंख्यातगुणाधिका अतिसञ्चिता द्वीन्द्रिया भवन्ति, एवं सर्वस्तोका अवक्तव्यसञ्चिता वैमानिकास्तदपेक्षया अधिक हैं क्योंकि जो असंख्यातस्थानक हैं वे असंख्यात हैं । अथवायहां पर बस्तु स्वभाव ही कारण है स्थान की अल्पता आदि नहीं .क्योंकि कतिसंचित सिद्ध स्थान की बहुता में भी स्तोक ही है अवक्त
व्यक स्थान की एकता में भी सिद्ध संख्यात गुणें कहे गये हैं क्योंकि ..दो आदि रूप अल्प ही केवलियों की आयु समाप्त होती है ऐसी
जो. यह स्थिति प्रकट की गई है वह लोकस्वभाव से ही प्रकट ...की गई है 'एवं एगिदियवजाणं जाव वेमाणियाणं अप्पायहुग" नारकों के जैसे एकेन्द्रियर्जित यावत् वैमानिकान्त कतिसंचित आदि जीवों का अल्प पहुत्व जानना चाहिये यहां यावत्पद से द्वीन्द्रियादि ज्योतिष्कपर्यन्त तक के २२ दण्डस्थ जीवों का संग्रह . होता है सबसे कम अवक्तव्यसंचित बीन्द्रिय जीव हैं । इनकी अपेक्षा संख्यातगुणे अधिक कतिसंचित द्वीन्द्रियजीव हैं । इनसे भी असंख्यातજે અસંખ્યાતસ્થાને છે, તે અસંખ્યાત છે. અથવા ત્યાં વસ્તુ સ્વભાવ જ કારણરૂપ હોય છે, સ્થાનની અલ્પતા વિગેરે કારણ હોતું નથી. કેમકે કતિ સંચિત સિદ્ધ સ્થાનના બહુપણામાં પણ અલપ જ છે. અવક્તવ્ય સ્થાનની શતામાં પણ સિદ્ધ સંખ્યાતગણું કહ્યા છે. કેમકે બે વિગેરે રૂપે અલ્પ જ કેવલીનું આયુષ્ય સમાપ્ત થાય છે. એ પ્રમાણે જે આ સ્થિતિ પ્રગટ કરેલ छ, aaseसाथी प्रगट ४२ छे. 'एव एगिदियवज्जार्ण जाव वेमाणियाणं अप्पाबहुगं' नारानी रेभ १ जेन्द्रियने छोडीन यावत् वैमानित કતિસંચિત વિગેરે જેનું અપપણુ અને બહુપણું સમજી લેવું અહિયાં થાવત પદથી બે ઈન્દ્રિયથી લઈને જ્યોતિષ્ક સુધીના ૨૨ બાવીસ દંડકમાં રહેલા છ સંગ્રહ થાય છે સૌથી ઓછા અવક્તવ્ય સંચિત બે ઇન્દ્રિય જીવે છે. તેની અપેક્ષાએ સંખ્યાતગણું વધારે કતિ સંચિત દ્વિન્દ્રિય જી