Page Text
________________
भगवती स्वी प्रचुरकर्मवन्धनाद 'महाकिरिया' महाक्रियाः कायिक्यादिक्रियाणी महखात् 'महावयणा' महावेदनाः नारकाणां वेदनायाः तीव्रत्वात् 'महानिज्जरा' महानिर्जराः नारकाणां कर्मक्षपणवहुत्वात् ? भगवानाह-'गोयमा' इत्यादि। 'गोयमा' हे गौतम ! 'णो इणढे समहें' नायमर्थः समर्थः इति प्रथमो भगः ॥१॥ एतेषाम् आस्रवक्रियावेदनानिर्जरारूपाणां चतुर्णामल्पत्वबहुत्वाभ्यां पोडशभङ्गा भवन्ति तेषु च नारकाणां द्वितीयभङ्गोऽल्पनिर्जरारूपो भगवतोऽनुमतः नारकाणामास्रवादि त्रयस्य महत्वात् कर्मनिर्जरायाश्वाल्पत्याद शेषाणां पञ्चदशमङ्गानां पतिषेधो भवति । शेष पञ्चदशभङ्गानां नैरयिकेवलाभात् । तानेव भज्ञान दर्शयति'सिय भंते !' इत्यादि । 'सिय भंते !' स्याद् भदन्त ! 'नेरयिया' नरयिकाः हे भदन्त ! प्रचुरकर्म के बन्धकर्ता होने से नारक जीव महानववाले कायिक आदि क्रियाओं की प्रचुरताचाले होने से महाक्रियावाले, वेदना की अधिक तीव्रतावाले होने से महावेदनाबाले तथा कर्मक्षपण की बहुलताबाले होने से महानिर्जरावाले होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते है-'गोयमा०' हे गौतम! यह अर्थ समर्थ नहीं है यह प्रथम भङ्ग है
आस्त्रव, क्रिया, वेदना और निजरा इन चारों के अल्पत्व एवं बहुत्व की अपेक्षा से सोलह भङ्ग होते हैं । इनमें नारकों के द्वितीय भङ्ग जो अल्प निजरारूप है वह होता है क्योंकि नारकों में आनध आदि तीनों की अधिकता होती है और कर्मों की निर्जरा की अल्पता होती है इस कारण १५ भङ्गों का यहां प्रतिषेध कहा गया है कारण के ये शेष १५ भङ्ग नैरथिकों में नहीं पाये जाते हैं। वे १५ भंग इस प्रकार से हैं- इनमें नारकों में पाया जानेवाला यह सिय भंते ! रक्ष्या महालवा महाकिरिया ઘણું કર્મોને બંધ કરનાર હોવાથી નારક જીવ, મહાસવવાળા, કાયિકી વિગેરે ક્રિયાઓની અંપિકપણાવાળા હોવાથી મહાકિયાવાળા, વેદનાની અધિક તીવ્રતા વાળા હોવાથી મહાદભાવાળા, તથા કર્મક્ષપણની બહલતાવાળા હોવાથી महानिन रावणा राय छ ? या प्रश्न उत्तरमा प्रभु छ -'गोयमा! હે ગૌતમ! આ અર્થ બરાબર નથી. આ પહેલે ભંગ છે. આસવ, ક્રિયા વેદના અને નિર્જરા આ ચારેના અલ્પપણું અને બહુપણાની અપેક્ષાએ સેળ ૧૬ ભોગ બને છે. તેમાં બીજો ભંગ જે નિર્જરા રૂપ છે તે નારકને હોય છે. કારણ કે નારકમાં આસવ, ક્રિયા અને વેદના એ ત્રણેનું અધિકપણું હોય છે. અને કર્મોની નિજેરાનું અાપણું હોય છે. તેથી બાકીના ૧૫ પંદર ભગતનો તેમાં નિષેધ કરેલ છે. કારણ કે શેષ ૧૫ પંદર નારકીયામાં હોતા નથી. તે ૧૫ ભેગે આ પ્રમાણે છે તેમાં નારકમાં જે भीन्न हो , म म प्रमाण छ.-'सिय भंते ! नेरच्या महासवा
| SR No. | 009323 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 13 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1969 |
| Total Pages | 984 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 63 MB |