Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १६ उ० २ सू० ३ जीवानां जराशोकादिनिरूपणम् ६५ 'जाव असञ्चामोसंपि भासं भासइ' यावत् मृषापि भाषां भाषते सत्यमृपापि भाषां भाषते असत्यमृषामपि भाषां भाषते, वस्तुतः सत्यामपि भाषाकथंचिद् भाष्यमाणा सावद्यापि संभवतीती पुनः प्रश्नयन्नाह-'सकेणमित्यादि । 'सक्के णं भंते देविदे देवराया' शक्रः खलु भदन्त देवेन्द्रो देवराजः 'कि सावज भासं भासइ अणवज भासं भासइ' किं सावधां भाषां भाषते यद्वा अनवद्या भाषां भाषते, माणातिपातादियुक्ता भाषा सावधा, अवयं गर्हित कर्म पापं वा तत्मायोजिका भाषा सावया । निरवद्या निर्गतं अवयं पापं प्राणातिपातादिरूपं यतः सा निरवधा पापरहितेत्ययः । भगवानाह-गोयमा' हे गौतम 'सावजपि भासं भासई' सावद्याव्यवहार भाषा बोलता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! सच्चं पि भासं भासइ, जाव असच्चामोसं पि भासं भालई' हे गौतम ! देवेन्द्र देवराज शक्र सत्य भाषा भी बोलता है यावत्-मृषा भाषा भी बोलता है, सत्य मृषा भाषा भी बोलता है, और असत्यमृषा भाषा भी बोलता है। 'सक्के णं भते । देविदे देवराया कि सावज भासं भासह अण. धज्ज भास भासई वस्तुतः सस्य भाषा भी शास्त्रोक्तविधि के अनुसार नहीं बोली जाने पर सावध भी हो सकती है-अतः गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है कि देवेन्द्र देवराज शक्र क्या सावध भाषा बोलता है या निरवद्य भाषा बोलता है ? प्राणातिपात आदि से युक्त भाषा सावध भाषा कहलाती है अवद्य नाम गर्हित कर्म या पाप का है। इसकी प्रयोजक जो भाषा होती है, वह सावध भाषा है । प्राणातिपात आदिरूप अवद्य-पाप जिस भाषा से निर्गत हो गया होता है वह निरवध भाषा है-पाप रहित भाषा है । इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं.२मा प्रभु . "गोयमा! सच्चपि भासं भासइ जाव असच्चामोसं पि भास भासइ" गौतम ! A सत्य साषा ५ मा छे मसत्य भाषा पY બોલે છે. તે સત્યાસત્ય ભાષા પણ બોલે છે અને અસત્યમૃષા ભાષા પણ मा छ, न साथीन मोटी की माषा सत्यभूषा मषा ५ मासे छे. "सक्के ण भते । देवि दे देवराया कि सावज भासं भासइ अणवज भासं भासह" વસ્તુતઃ સત્યભાષા પણ લે છે. શાસ્ત્રવિધિ અનુસાર ન બોલાય તે ભાષાને સાવદ્ય ભાષા કહે છે. ગૌતમ સ્વામી પ્રભુને પૂછે છે કે દેવેન્દ્ર દેવરાજ શક્ર શું સાવધ ભાષા બોલે છે કે નિરવઘ ભાષા બોલે છે? પ્રાણાતિપાતવાળી ભાષાને સાવધ ભાષા કહે છે. નિ દિત કર્મને અવા પાપકર્મ કહે છે. તે પાપકર્મવાળી જે ભાષા હોય તે સાવદ્યા ભાષા છે. પ્રાણાતિપાત આદિ રૂપ અવદ્ય-પાપ જે ભાષામાં ન હોય તે નિર્વધ ભાષા છે. અર્થાત
भ०९
| SR No. | 009322 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 12 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1968 |
| Total Pages | 714 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 45 MB |