________________
४९४
भगवतीसूत्र प्रकरणस्य ग्रहणं भवतीति । 'पुढवीकाइए णं भंते !' पृथिवीकयिकः खलु भदन्त ! 'इमीसे रयणप्पभाए पुढधीए' एतस्यां रत्नप्रभायां पृथिव्याम् 'जाब समोहए' यावत् समवहतः मारणान्तिकसमुद्घातं प्राप्त इत्यर्थः 'समोहणित्ता' समवहत्यमारणान्तिकसमुद्घातं कृत्वा 'जे भविए' या कोऽपि 'ईसाने कप्पे ' ईशाने कल्पे 'पुढवी.' इति अत्रैवं पाठो बोध्यः तथाहि-पृथिवीकायिकतया ' उववन्जितए' उत्पत्तुं 'भविए' भव्य-योग्यः ‘से भंते' स खलु पृथिवीकायिको भदन्त ! 'किं पुब्धि उववज्जित्ता पच्छा संपाउणेज्जा' किं पूर्वमुस्पच उत्पत्ति प्राप्प पश्चात् संप्राप्नुयात् अथवा 'पुचि वा संपाउणित्ता पच्छा उववज्जेज्जा' पूर्व पा संपाप्य पश्चादु उत्पधेत ? इति प्रश्नः । उत्तरपक्षे पूर्वोक्त एव पाठः संग्रायः । 'एवं चेव ईसाणे वि' एवमेव ईशानेऽपि रत्नप्रभातो निमृत्य सौधर्मकल्पे गमन 'पुढवीकाइए णं भंते ! इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए जाव समोहए' गौतम ने इस सूत्र द्वारा प्रभु से ऐसा पूछा है-हे भदन्त ! कोई पृथिवी. कायिक जीव इस रत्नप्रभा पृथिवी में यावत्-मारणान्तिकसमुद्यात को प्राप्त हुआ-समोहणित्ताजे भविए ईसाणे कप्पे पुढवी० 'और मारणान्तिकसमुद्घात करके वह ईशान कल्प में पृथ्वीकायिकरूप से उत्पन्न होने के योग्य हुआ-'से णं भंते । किं पुब्धि उववज्जित्ता पच्छा संपाउणेज्जा पुब्धिवा संपाउनित्तापच्छा उपवज्जेज्जा' तो ऐसा वह पृथ्वी. कायिक जीव हे भदन्न ! क्या पहिले वहां उत्पत्ति को प्राप्तकर पश्चात् 'आहारपुद्गलों को ग्रहण करता है, अथवा पहिले आहारपुद्गलों को ग्रहण कर पश्चात् वहां उत्पन्न होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं चेव ईसाणे वि' हे गौतम ! इस विषय में पूर्वोक्त उत्तर पाठ यहां जानना સૂત્રદ્વારા ગૌતમ સ્વામીએ પ્રભુને એવું પૂછયું છે કે હે ભગવન ! કોઈક પૃથ્વીકાયિક જીવ આ રત્નપ્રભા પૃથ્વીમાં યાવત્ મારણાનિક સમુઠ્ઠાતને प्राप्त ४N, "समोहणिचा जे.भविए ईसाणे कप्पे पुढवी०" भने भारत સમુદ્દઘાત કરીને તે જીવ ઈશાન ક૯૫માં પૃથ્વીકાયિક રૂપથી ઉત્પન્ન થવાને योग्य भने “से णं भंते ! कि पुन्धि उववज्जित्ता पच्छा उववज्जेज्जा" थे। તે પૃથ્વીકાયિક જીવ હે ભગવન! શું પહેલા ઉત્પન્ન થઈને પછીથી આહારે પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરે છે? કે પહેલા આહાર પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરીને પછીથી ઉત્પન્ન याय छ १ मा प्रश्न उत्तर महावीर प्रभुमे यु "एवं चेव ईसाणे वि" કે ગૌતમ! આ વિષયમાં પૂર્વોક્ત સઘળો ઉત્તરપાઠ અહિં પણ સમજ.