________________
६७४
भगवतीसूत्रे रयापि, एवम् आकाशास्तिकायस्यापि शेपं यथा धर्मास्तिकायस्य, यत्र खलु भदन्त! त्रयः पुद्गलास्तिकायप्रदेशा अवगाढास्तत्र कियन्तो धर्मास्तिकायपदेशा अवगाढा ? स्यात् एका, स्यात् द्वौ, स्यात् त्रयः, एवम् अधर्मास्तिकायस्यापि एवम् आकाशास्तिकायस्यापि, शेपं यथैव द्वयोः, एवम् एकैको वर्द्धयितव्यः प्रदेशः, आदिभित्रिभिः अस्तिकायैः, शेषं यथैव द्वयोर्यावत् दशानां स्यात् एक', स्यात् द्वौ, स्यात् त्रयः, यावत्-स्यात् दश, संख्येयानां स्यात् एकः, स्यात् द्वौ, यावत् स्यात् दश, स्यात् संख्येयाः, असंख्येपानां स्यात् एकः, यावत् स्यात् संख्येयाः, स्यात् असंख्येयाः, यथा असंख्येयाः, एवम् अनन्ता अपि, यत्र भदन्त ! एकोऽद्धासमयः अवगाढस्तत्र कियन्तो धर्मास्तिकायमदेशा अवगाहाः ? एक:, कियन्तः अधर्मास्तिकायप्रदेशाः अवगाढाः १ एकः, कियन्त आकाशास्तिकायप्रदेशा अवगाढाः ? एक:, कियन्तो जीवास्तिकायप्रदेशा अवगाढाः ? अनन्ता, एवं यावत् अद्वासमयाः यत्र खलु भदन्त ! धर्मास्तिकायः अगाढस्तत्र कियन्तो धर्मा. स्तिकायपदेशा अवगाढाः ? नास्ति एकोऽपि, कियन्तोऽधर्मास्तिकायप्रदेशाः अवगाहाः ? असंख्येयाः, कियन्त आकाशास्तिकायमदेशा अत्रगाढाः ? असंख्ये. याः, किगन्तो जीवास्तिकायप्रदेशा अवगाहा: अनन्ता', एवं यावत् अद्धासमया:, यत्र खलु भदन्त ! अधर्मास्तिकायादेशः अगाढस्तत्र कियन्तो धर्मास्तिकायप्रदेशा अवगाढा:? असंख्येया:, कियन्तोऽधर्मास्तिकायप्रदेशा अवगाढा ? नास्ति एकोऽपि, शेषं यथा धर्मास्ति गायस्य, एवं सर्ने स्वस्थाने नास्ति एकोऽपि भणितव्यम् , परस्थाने आदिमास्त्रयः असंख्येया भणितव्याः, पश्चिमास्त्रयोऽनन्ता भणितव्याः, यावत् अद्धासमय इति, यावत् कियन्तः अद्धासमया अवगाढाः ? नास्ति एकोऽपि ॥ ०१० ।। ____टोका-अथ नवमम् अवगाहद्वारमाह-'जत्थ णं भंते !' इत्यादि । 'जत्थ णं भंते ! एगे धम्मत्थिकायपए से ओगाढे, तत्थ केवाया धम्मत्थिकायप्पएसा
अवगाहद्वारवक्तव्यता"जस्थ णं भंते ! एगे धम्पत्थिकायप्पएसे" इत्यादि।
टीकार्थ-सुत्रकार ने इस सत्र द्वारा नौवें अवगाहद्वार का विवेचन किया है इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है-'जत्थणं भंते ! एगे धम्म
-मवार व्यता"जय गं भेले ! एगे धम्मत्यिकायपएसे" त्याह--
ટીકાથ–સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા નવમાં અવગાહદ્વારનું નિરૂપણ કર્યું છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમસ્વામી મહાવીર પ્રભુને એ પ્રશ્ન પૂછે છે 8-" जत्थ णं भंते ! एगे धम्मस्थिकायपएसे ओगाढे, तत्य केवइया धम्मत्थिकाय.