Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ०४ सू० ६ दिविदिक्प्रवहद्वारनिरूपणम् ६९९ मुरजसंठिया, अलोगं पडुच्च सगबुद्धिसंठिया पण्णत्ता' हे गौतम । ऐन्द्री खलु दिक्, रुचिकादिका - रुचकः आदिर्यस्याः सा रुचकादिका, अतएव रुचकमचहाप्रवहति - निर्गच्छति अस्मात् इति प्रवहः, रुचकः प्रवहो निर्गममूलस्थानं यस्याः सा कमवा, द्विपदेशादिका - द्वौ प्रदेशौ आदौ यस्याः सा द्विपदेशादिका, द्विपदेशोत्तरा द्वौ प्रदेश उत्तरे वृद्धौ यस्याःसा द्विपदेशोत्तरा, लोकं प्रतीत्य-आश्रित्य लोकापेक्षयेत्यर्थः असंख्येयमदेशिका - असंख्येयाः प्रदेशा यस्याः सा असंख्येयप्रदेशिका, अलोकं प्रतीत्य-आश्रित्य - अलोकापेक्षया इत्यर्थः, अनन्तप्रदेशिका:अनन्ताः प्रदेशाः यस्याः सा अनन्तप्रदेशिका, लोकं प्रतीत्य - आश्रित्य लोकापेक्षयेत्यर्थः सादिका - आदिसहिता, सपर्यवसिता - सावसाना, अलोकं प्रतीत्यआश्रित्य अलोकापेक्षयेत्यर्थः, सादिका अपर्यवसिता, न सान्ता, लोकं प्रतीत्यअपेक्ष्य लोकापेक्षयेति भावः सुरजसंस्थिता सुरजस्य - मृदङ्गस्य संस्थितं संस्थानम् आकाशे यस्याः सा तथाविधा, तथा च लोकान्तस्य परिमण्डलाकारत्वेन दिशो सुरजसंस्थानता संभवति, अतएव लोकान्तं प्रतीत्य - आश्रित्य गुरजसं स्थितेत्युक्तम्, अलोकं प्रतीत्य- आश्रित्य - अलोकापेक्षयेत्यर्थः, शकटौधिसंस्थिता शकटस्य द्वार रुचक है । इसकी आदि में दो प्रदेश हैं । यह हिप्रदेशोत्तर है अर्थात् यह दो प्रदेशों की वृद्धिवाली है । लोक की अपेक्षा से यह असंख्यात प्रदेशोंवाली है। अलोक की अपेक्षा से यह अनन्तप्रदेशोंवाली है, तथा लोक की अपेक्षा से यह आदिसहित है । और अवसान सहित है, अलोक की अपेक्षा से यह सादि अपर्यवसित है। लोक की अपेक्षा से इसका आकार मृदङ्ग के आकार जैसा है, क्योंकि लोक परिमण्डलाकार है, इसलिये दिशा में मुरजाकारता - मृदङ्गाकारता बन जाती है । इसीलिये यहां उसका आकार मृदङ्ग के आकार जैसा कहा गया है । अलोक की अपेक्षा से यह शकटौधिसंस्थानवाली है अर्थात् કે તેનું મૂળ નિગમઢાર રુચક છે. તેની આદિમાં એ પ્રદેશ છે અને તે દ્વિપ્રદેશેત્તર છે, એટલે કે તે એ પ્રદેશેાની વૃદ્ધિવાળી છે. લાકની અપેક્ષાએ તે અસખ્યાત પ્રદેશાવાળી છે, અલાકની અપેક્ષાએ તે અનંત પ્રદેશાવાળી છે. તથા લેાકની અપેક્ષાએ તે આદિસહિત છે અને અવસાનસહિત છે. અલેાકની અપેક્ષાએ તે સાદિ સયવસિત છે. લાકની અપેક્ષાએ તેના આકાર મૃગના જેવે છે. લેક પરિમ‘ડલાકાર હાવાથી દિશામાં મૃદ’ગાકારતા સ’ભવી શકે છે, તેથી જ તેના આકાર મૃદેંગના આકાર જેવા કહ્યો છે. અલેાકની અપેક્ષાએ તે શકટીધિ આકારવાળી છે. એટલે કે ગાડાની આગળ જે લાકડાના
| SR No. | 009320 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 10 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1967 |
| Total Pages | 743 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 47 MB |