________________
५
-
भगवती निरयान्तद्वारवक्तव्यता। : मूलम्-'इमीसे गं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए णिरयपरिसामंतेसु जे पुढविकाइया, एवं जहा नेरड्य उद्देमए जाव अहे सत्तमाए ॥सू०४॥
छाया-अस्याः खलु भदन्त ! रत्नपभायाः पृथिव्याः नित्यपरिसामन्तेषु ये पृथिवीकायिकाः, एवं यथा नैरयिकोद्देशके यावत्-अधः सम्याम् ॥ मू०४॥
टीका-अथ चतुर्य निरयावद्वारमधिकृत्याह-'इमीसे गं मंते' इत्यादि। 'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढपीए णिरयपरिसामंतेमु जे पुढविकाइया ?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! अस्याः खलु रत्नप्रभायाः पृथिव्याः निरयपरिसा. मन्तेषु-निरयावासानां परिपार्श्वतो ये पृथिवीकायिकाः, अकायिकाः, तेजस्का. यिकाः, वायुकायिकाः, वनस्पतिकायिका. जीवाः सन्ति, ते किं महाकर्मवन्तः, महाक्रियावन्तः, मरासमवन्तः महावेदनावन्तः सन्ति ? भगवानाह-' एवं जहा
निरयान्तद्वारवक्तव्यता'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए' इत्यादि ।
टीकार्य-सूत्रकारने इस सूत्र द्वारा चौथे निरयान्त द्वार की परूपणा की है-इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है-'इमी से णं भंते ! रयणपाए पुढबीए णिरयपरिक्षामंते जे पुडविकाइया' हे भदन्त । इस रत्नप्रभापूथिवी में जो नरयिकावात हैं उन नैरयिकावासों के आसपास जो पृथिवीकायिक, अफायिक, तेजस्कायिक, वायुभाषिक, एवं वनस्पति. कायिक जीव हैं, वे क्या महाकर्मचाले, महाक्रियावाले, महानववाले 'और महोवेदनावाले हैं ? इसके उत्तर में प्रभु ने कहा 'एवं जहा नेरइय
-निश्या-तवा२१४०यता"इमीसे गं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए" त्याह
ટીકાર્થ–સૂત્રકારે આ સૂત્ર દ્વારા ચોથા નિરયાન્ત દ્વારની પ્રરૂપણું કરી કે છે. આ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એવો પ્રશ્ન પૂછે
छ -" इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढवीए णियरपरिसामतेसु जे पुढविकाइया" હે ભગવન્! આ રતનપભા પૃથ્વીમાં જે નરકાવાસો છે, તે નરકાવાસની 'અકાયિક, તેજસકાયિક, વાયુકાયિક અને વનસ્પતિકાયિક જીવ છે તેઓ શું મહાકર્મવાળા, મહાકિયાવાળા, મહાઆસવવાળા અને મહાવેદનાવાળા છે? मा प्रशन उत्तर भापता महावीर प्रभु ४ छ है-" एव' जहा नेरइय उद्देसए जाव अहे सत्तमाए" 3 गौतम ! मा विषयने मनुतक्षीत लिगम
