________________
• प्रमेयचन्द्रिका टीका श० १३ उ० २ सू० १ देवविशेपनिरूपणम् ___ ५३७ प्रज्ञतानि ? भगवानाह-'गोयमा! असंखेज्जा जोइसियविमाणावाससयसहस्सा पण्णत्ता' हे गौतम ! असंख्येयानि ज्योतिपिकविमानावामशतसहस्राणि प्रज्ञप्तानि, गौतमः पृच्छति-'तेणं भंते ! किं संखेज्जवित्थडा ? असंखेज्मवित्थडा?' हे भदन्त ! ते खल असंख्येयलक्षाः ज्योतिपिकविमानावासाः कि संख्येयविस्तृताः सन्ति ? किवा असंख्येयविस्तृताः सन्ति ? भगवानाह-‘एवं जहा वाणमंतराणं तहा जोइसियाण वि तिमि गमगा भाणियच्या, नवरं एगा तेउल्लेश्सा, उववज्जतेसु पण्णत्तेसु य असनी नस्थि, सेसं तं चेत्र' एवं-पूर्वोक्तरीत्या यथा वानव्यन्तराणां त्रीणि गमकानि-'उत्पादो-द्वर्तना-सत्ता' विषयाणि प्रतिपादितानि, तथैव ज्योतिपिकाणामपि त्रीणि गमज्ञानि-'उत्सादो-द्वर्वना-सत्ता विषयकाणि भणितव्यानि प्रतिपरव्यानि, स्था च-"एगसहिमागं काऊणजोयणे' इत्यादि प्रामाण्येन गये हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! 'असंखेज्जा जोह. सियविमाणावाखसयलहरूला पण्णत्ता' ज्योतिषिकविमानावास अस. ख्यातलाख कहे गये हैं। अब गौतमस्वामी से ऐसा कहेते हैं-'ते णं भते! कि संखेज्जवित्थडा, असं खेज्जवित्थड़ा' हे भदन्त ! ज्योतिषिकविमानावास क्या संख्यातयोजनवाले हैं, या असंख्यातयोजनविस्तार वाले हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं जहा वाणमंतरोणं तहा जोइसियाण वितिन्न गमगा भाणियब्बा, नवरं एगातेउलेस्सा, अवज्जोसुपण्णतेतु य असन्नी नस्थि सेसं तं चेव' हे गौतम ! पूर्वोत्तरीति के अनुसार 'जैसे वानव्धन्तरों के उत्पाद, उतना एवं सत्ता विषयक तीन आलाप कहे गये हैं, उसी प्रकार ज्योतिषकों के भी उत्पाद, उद्वर्तना एवं
महावीर प्रभुना उत्तर-" गोयमा!" गौतम ! असंखेज्जा जोइसियविमाणावासखयहस्सा पण्णचा" ज्योतिष वान विभानावासा सस ખ્યાત લાખ કહ્યા છે.
गौतम स्वामीनाश-ते णं भंते ! कि सखेज्जवित्थडा, असंखेज्जवित्थडा" હે ભગવન! તિષિકોના વિમાનાવાસે શું સંખ્યાત એજનના વિસ્તાર વાળા છે, કે અસંખ્યાત ચીજનના વિસ્તારવાળા છે?
महावीर प्रभुना उत्त२-" एव जहा वाणमंतराणं तहा जोइसियाण वि तिन्नि गमगा भाणियव्वा, नवरं एगा तेउलेस्सा, उववज्जति तेसु पण्णत्तेसु य असन्नी नत्यि, खेसं तचेव" भी 141 पडदा पान०यन्तन Grils, Gaiना અને સત્તાવિષયક જેવા ત્રણ આલાપકે કહ્યા છે, એવાં જ તિષિકેના ઉત્પાદ ઉદ્વર્તાના અને સત્તાવિષયક ત્રણ આલાપકે કહેવા જોઈએ. તથા
भ०६८