________________
-
भगवती सूत्रे महालय यावत् महानिरयेषु संख्येयविस्तृते मध्यमे अपतिष्ठानाख्ये नरके एक समयेन कियन्नो नैरयिका उपपद्यन्ते ? भगवानाह -' एवं जहा पंकप्पभाए' एवं-पूर्वोक्तरीत्या, यथा पङ्कप्रभायां संख्येया नैरयिका उपपद्यन्ते इत्यादि प्रतिपादितं तथा अधः सप्तम्यामपि प्रतिपादनीयम्, 'नवरं तिमु नाणेसु न उववज्जंति, न उन्बईते, पण्णता एमु तहेव अत्थि' नवरं-पूर्वापेक्षया विशेषस्तु त्रिषु ज्ञानेषु थाभिनियोधिकादि त्रिषु नोपपद्यन्ते, नोद्वर्तन्ते च यतः सम्यक्त्वपरिभ्रष्टानामेव तत्रोत्पादेन तत उद्वर्तनेन च आयेषु त्रिषु ज्ञानेषु नोत्पद्यन्ते, नवा उद्वर्तन्ते इति अनुत्तर महाविस्तृत नरकाचास हैं उनमें से जो संख्यात योजन का नरकावास है उसमें एक समय में कितने नारक उत्पन्न होते हैं ? अर्थात् अप्रतिष्ठान नामके नरकावास में एक समय में कितने नारक-उत्पन्न होते हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'एवं जहा पंकप्पभाए' हे गौतम ! जैसाकथन पहिले पंकप्रभा में संख्यात नैरयिक उत्पन्न होते हैं इत्यादिरूप से कहा गया उसी प्रकार का कथन अधासप्तमी में भी करना चाहिये 'नवरं तिसु नाणेसु न उववज्जंति, न उव्वदंति, पण्णत्ता एप्सु तहेव अत्थि'.परन्तु पूर्व की अपेक्षा विशेषता ऐसी है कि आभिनियोधिक आदि तीन ज्ञानों में जीव यहाँ उत्पन्न नहीं होते हैं, और न उवर्तना करते हैं क्योंकि सम्यक्त्व से परिभ्रष्ट.हुए जीवों का ही वहाँ उत्पाद होता है और वहां से उद्वर्तना करते हैं, इसलिये आद्य तीन નરકાવાસે છે તેમાં એક સમયમાં કેટલા નારકે ઉત્પન્ન થાય છે? એટલે કે અપ્રતિષ્ઠાન નામના નરકાવાસમાં એક સમયમાં કેટલાનારકે ઉત્પન્ન થાય છે?
महावीर प्रभुन। उत्तर-"एवं जहा पंकप्पभाए" ७ गीतम! मागण જેવું કથન પંકપ્રભાના વિષયમાં કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ કથન અહી પણ ગ્રહણ કરવું જોઈએ એટલે કે ત્યાં સંખ્યાત નારકા ઉત્પન્ન થાય છે,
त्या ४थन ५४माना ना ना ४थन अनुसार ४ सभा:. नवरं तिसु. नाणेसु न उववज्जंति, न उठवटुंति, पण्णचा एसु तहेव अत्थि" परन्तु ५४प्रमा કરતાં અહીં એટલી વિશેષતા છે કે આમિનિબે ધિક આદિ ત્રણ જ્ઞાનમાં અહીં જ ઉત્પન્ન થતા નથી, અને ઉદ્ધત્તના પણ કરતા નથી, કારણ કે, સમ્યકત્વથી પરિભ્રષ્ટ થયેલા જીવોને જ ત્યાં ઉત્પાદ થાય છે અને ત્યાંથી તેઓ ઉદ્વર્તન કરે છે, તેથી આભિનિધિક આદિ પહેલા ત્રણ જ્ઞાનમાં તેઓ ઉત્પન્ન પણ થતા નથી અને ઉદ્વર્તન પણ કરતા નથી, એવું કહેવામાં આવ્યું