________________
-
४९४
भंगवतीसूत्र छाया-कापोतो द्वयोः तृवीयायां मिश्रिता, नीलिका चतुर्याम् ।
पञ्चम्यां मिश्रा कृष्णा ततः परमकृष्णा ॥ १ ॥
प्पभाए पुच्छा' मौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! पङ्कमभायां पृथिव्यां कियन्ति निरयावासशतसहस्राणि प्रज्ञप्नानि ? इति पृच्छा मगवानाह-'गोयमा! दश निरयावासरायसहस्सा पणत्ता' हे गौतम ! पङ्कममायां पृथिव्यां दश निरयावासशतसहस्राणि-नरकावासलक्षाणि प्रज्ञप्तानि 'एवं जहा सकारप्पमाए, नवरं ओहिनाणी, ओहिदसणी य न उन्नति, सेस तं चेत्र' एवं पूर्वोक्तरीत्या, यथा शर्करामभायां प्रतिपादितं तथैव पङ्कपभायामपि प्रतिपत्तव्यम् , नवरं-पूर्वापक्षया विशेपस्तु पङ्कपमायाम् आधिज्ञानिनः, अवधिदर्शनिनश्च नोद्वतन्ते यतः अवधिज्ञानिनः, अवधिदर्शनिनश्च मायस्तीर्थङ्करा एव भवन्ति, ते च चतुर्थी उद्वत्ता संग्रहगाथा इस प्रकार से है-'काऊ दोसु तयाह' इत्यादि। ____ अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'पंकप्पभाए पुच्छा' हे भदन्त । पंकप्रभा पृथिवी में कितने लाख नरकावास कहे गये हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! 'दस निरयावाससयसहस्सा पण्णत्ता' पंकप्रभा में १० लाख नरकावास कहे गये हैं । 'एवं जहा सक्करप्पभाए, नवरं ओहिनाणी, ओहिदंसणी य न उव्वति, सेसं तं चेव' पूर्वोक्त रीति से जैसा शर्कराप्रभा में कहा जा चुका है, उसी प्रकार से पंकप्रभा में भी जानना चाहिये. परन्तु शर्कराप्रभा के कथन की अपेक्षा पंकप्रभा के कथन में ऐप्सी विशेषता है, कि पंकप्रभा.में अवधिज्ञानी, अवधिदर्शनी उतना नहीं करते हैं, क्यों कि अवधिज्ञानी अवधिदर्शनी प्रायः तीर्थकर ही होते हैं, और चौधरी
गौतम स्वामीना प्रश्न-"पंकप्पभाए पुच्छा" सन् ! यथा ५. પ્રભા પૃચ નીમાં કેટલા નરકાવાસો કહ્યા છે?
महावीर प्रभुना उत्तर-" गोयमा !" 3 गौतम! "दसनिरयावाससयसहस्सा पण्णना" ५५मां सदाभ न२४४ास हा छ. " एवं जहा सक्करप्पभाए, नवरं ओहिनाणी, ओहिंदखणी य न उठवटुंति, सेसं तं चेव" શર્કરામભામાં જેવું કથન કરવામાં આવ્યું છે, એવું જ સમસ્ત કથન પકપ્રભાના વિષયમાં પણ સમજવું, પરંતુ શર્કરાખભાના કથન કરતાં પંકપ્રભાના કથનમાં એટલી જ વિશેષતા છે કે-પંકપ્રભાથી અવધિજ્ઞાની અને અવધિદર્શની છ ઉદ્વર્તન કરતા નથી, કારણ કે સામાન્ય રીતે તીર્થકરે જ અવધિજ્ઞાની અને અવધિદર્શની હોય છે અને એથી પૃથ્વીમાંથી નીકળેલ જીવ તીર્થકર