________________
प्रमैयचन्द्रिकाटीका श०१३३०१ सू०४ रत्नप्रभायां नैरयिकादीनामुत्पातादिनि.४८५ णं भंते' इत्यादि, 'इमीसे णं भंते ! रयणप्पभाए पुढधीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु असंखेजवित्थडेसु नरएसु एगसमएणं केवइया नेरइया उपव' ज्जंति, जाव केवइया अणागारोवउत्ता उपवनंति?' गौतमः पृच्छति-हे भदन्त ! अस्यां खलु रत्नपभायां पृथिव्यां त्रिंशति निरयावासशतसहस्रपु-शिल्लक्षनरकावासेषु असंख्येयविस्तृतेषु नरकेषु एकसमयेन कियन्तो नैरविका उपपद्यन्ते ? यावत्-कियन्तः कापोतलेश्यावन्तः इत्यारम्य कियन्तः अनाकारोपयुक्ता इतिपर्यन्ता उपपद्यन्ते ? भगवानाह-गोयमा! इमीसे रयणपभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु असंखेज्जवित्थडेसु नरएसु, एगसमएणं जहण्णेणं एको वा, ख्यातयोजन विस्तार वाले नैरयिकावासों के नैरयिकों की वक्तव्यता का कथन इस सूत्र द्वारा कर रहे हैं-इसमें गौतमने प्रभु से ऐसा पूछा है-'इमीसे णं भंते ! रयणप्पमाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु असंखेज्जविस्थडेलु नरएल एगपमएणं केवड्या नेरच्या उचव. जजंति जाव केवइया अणागारोवत्ता उववज्जति' हे भदन्त ! इस रत्नप्रभापृथिवी में ३० लाख नरकायालों में जो कि असंख्यातपोजन विस्तार वाले हैं उनमें एक समय में कितने नारक उत्पन्न होते हैं? यावत् कितने कापोतलेश्यावाले उत्पन्न होते हैं इस प्रकार के प्रश्न कापोतलेश्यावाले से लगाकर अनाकारोपयुक्त तक करना चाहिये। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा' हे गौतम ! 'इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए तीसाए निरयावाससयसहस्सेसु असंखेज्जविस्थडेसु नरएसु एगसमઅસંખ્યાત એજનના વિસ્તારવાળા નરકાવાસની વક્તવ્યતાનું કથન કરે છેઆ વિષયને અનુલક્ષીને ગૌતમ સ્વામી મહાવીર પ્રભુને એ પ્રશ્ન પૂછે છે 3-" इमीसेणं भंते ! रयणापभाए पुढवीए तीखाए निरयावाससयसहस्सेसु असंखेजवित्थडेसु नरएसु एगसमएणं केवइया नेरइया उववति जाव केवइया अणागारोवउत्ता उववज्जति ?" है मगवन् ! ! २त्नमा पृथ्वीन! 30 साम નરકાવાસમાંના જે અપંખ્યાત એજનના વિસ્તારવાળા નરકાવાસ છે, તેમાં એક સમયમાં કેટલા નારકે ઉત્પન્ન થાય છે? કેટલા કાપતલેશ્યાવાળા નારકે ઉત્પન્ન થાય છે? આ પ્રકારના પ્રશ્નો અનાકારોપયુત પર્યન્તના નારકે વિષે પૂછવામાં આવેલ છે, એમ સમજવું પહેલા સૂત્ર જેવાં જ પ્રશ્નો અહીં અસંખ્યાત જનના વિસ્તારવાળા નરકાવાસે વિષે પણ સમજવા.
महावीर प्रसुन त२-“गोयमा! 3 गौतम ! " इमीसेणं रयणप्पभाए पुढवीर तीमाए निरयावासन सहस्सु असंखेजवित्थडेसु नरपसु एगसम