________________
भगवतीसूत्रे वा, उत्कृष्टेन संख्यया भवसिद्धिका उद्वर्तन्ते, एवं-तथैव, यावत्-भभवसिद्धिकाः, आभिनिवोधिकज्ञानिनः, श्रुनज्ञानिना, अवधिज्ञानिनः, मत्यज्ञानिनः, श्रुताज्ञानिनो जघन्येन एको वा, द्वौ वा, वयो वा, उत्कृष्टेन संख्येया उद्वर्तन्ते, इतिभावः। 'विमंगनाणी ण उन्नति, चक्खुदमणी ण उत्पति' विभङ्गज्ञानिन रखती नोद्वर्तन्ते मरणकाले विभङ्गाभावात् , चक्षुर्दर्शनिनो नोद्वर्तन्ते मरणकाले चक्षुर्दर्शनासद् भावात् , तथाघोक्तम्
"असन्निणो य विमंगिणो य उन्नट्टणाइ बज्जेज्जा।
दोसु वि य चक्रवुदंसणी नण वइ वह इंदियाई वा ॥१॥ छाया---असंज्ञिनश्च विभाजनश्च उतनानि वर्जयेत् ।
द्वयोरपि चक्षुर्दर्शनिनः, मनोवचस्तथा इन्द्रियाणि वा ॥१॥ उकोसेणं संखेज्जा भवसिद्धिया उच्वति एवं जाय सुय अन्नाणी' जघन्य से एक, दो अथवा तीन तक और अधिक से अधिक संख्यात तक भवसिद्धिक नारक वहां से एक समय में उद्वर्तना करते हैं इसी प्रकार से यावत् अभवसिद्धिक नारक, आमिनियोधिकज्ञानी, श्रुतज्ञानी, अवधिज्ञानी, मत्यज्ञानी, श्रुनाज्ञानी नारक वहां से कम से कम एक, दो या तीनतक निकलते हैं और अधिक से अधिक संख्यात तक भी निकलते हैं। विभंगनाणी ण उवहति चक्खुदंसणी ण उव्वति' विभंगज्ञानी उतना नहीं करते हैं क्योंकि मरणकाल में विभंगज्ञान का अभाव हो जाता है इसी प्रकार से चक्षुदर्शनी उतना नहीं करते हैक्योंकि मरणकालचक्षुर्दर्शन का अभाव हो जाता है । सो ही कहा है'असन्निणो य' इत्यादि, 'जहण्णेणं एको वा, दो वा, तिन्नि वा, उक्कोसय अन्नाणी" माछामा माछा , मे मया र सन. वधारभ वधारे સંખ્યાત ભવસિદ્ધિક નારકો ત્યાંથી એક સમયમાં નીકળે છે. એ જ પ્રમાણે અભાવસિદ્ધિક નારકે, આમિતિબેધિકજ્ઞાની નારકે શ્રુતજ્ઞાની નારકે, અવધિજ્ઞાની નારકે, મત્યજ્ઞાની નારકો અને શ્રુતજ્ઞાની નારકે પણ ત્યાંથી એક સમયમાં ઓછામાં ઓછા એક, બે અથવા ત્રણ નીકળે છે અને વધારેમાં વધારે સંખ્યાત सुधी पनी छ. "विन्भगनाणी ण उववटुंति' चक्खुदसणी ण उबवट्टति" त्यांचा વિભાગજ્ઞાની નારકે ઉદ્વર્તન કરતા નથી કારણ કે મરણકાળે વિર્ભાગજ્ઞાનને અભાવ થઈ જાય છે. એ જ પ્રમાણે ચક્ષુર્દશની નારકે પણ ત્યાંથી ઉદ્વર્તના કરતા નથી, કારણ કે મરણકાળે ચક્ષુર્દશનને પણ અભાવ જ રહે છે.
એજ વાત આ સૂત્રપાઠ દ્વારા વ્યકત કરવામાં આવી છે– "असन्निणो यत्यादि