________________
प्रमेयचोन्द्रका टीका श०९३०३५सु०२पृथिवीकायिकादीनामानप्राणादिनिरूपणम् ६६३ भदन्त ! अफायिकः खलु स्वसम्बद्धम् अप्कायिकमेव किम् आनिति वा, प्राणिति वा, उच्छवसिति वा, निःश्वसिति वा ? आनप्राणरूपेण श्वासोच्छवासरूपेण किम् गृह्णाति, परिमुञ्चति चेति प्रश्नः, भगवानाह-' एवं चेव' एवमेव-पूर्वोक्तवदेव अप्कायिकः स्वसम्बद्धम् अप्कायिकम् आनिति च प्राणिति च, उच्छसिति च, निःश्वसिति च ! ' एवं तेउवाउवणस्स झाइयं' एवं पूर्वोक्तरीत्यैव अप्कायिका स्वमम्बद्धं तेजस्कायिकम्, वायुकायिकम् , वनस्पतिकायिकं च आनिति च, प्राणिति च, उच्छसिति च, निश्वसिति चेति भावः । गौतमः पृच्छति- तेउक्काइएणं भते ! पुढविक्काइयं आणमइ वा, ' हे भदन्त ! तेजस्कायिकः खलु स्वसम्बद्धम् पृथिवीकायिकम् आनिति वा, पाणिति वा, उच्छ्वसिति वा निःश्वसिति वा ? आनप्राण रूपेण श्वासोन्छासरूपेण तेजस्कायिकः किम् स्वयम्बद्ध पृथिवीकायिकं गृह्णाति इयं चेव आगमइ, वा० ' हे भदन्त ! अप्कायिक जीव स्वसंवद्ध अपकापिक को ही क्या श्वालोच्छ्वास रूप से ग्रहण करता है और छोड़ता है ? ' एवं चेव' इस प्रश्न के उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! ऐसा ही है-भकायिक जीव स्वसंबद्ध अप्कायिक को श्वासोच्छ्वास के रूप ले ग्रहण करता है और छोड़ता है। 'एवं तेउवाउवणस्तइकाइयं' इसी तरह से स्वसंवद तेजस्कायिक को वायुकायिक को और वनस्प. तिकायिकको भी अप्कायिक जीव श्वासोच्छ्वास के रूप में ग्रहण करता है और छोड़ता है ऐसा जानना चाहिये। अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-'तेउक्काइएणं भते ! पुढविक्काइयं आणमा ' हे सदन्त ! तेजस्कायिक क्या स्वसंबद्ध पृथिवीकायिक को श्वासोच्छ्वाल रूप से ग्रहण करता है और छोड़ता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हां, અપ્રકાયિકજીવને જ શ્વાસરૂપે ગ્રહણ કરે છે, અને નિ શ્વાસરૂપે બહાર છેડે છે? महावीर प्रभुन। उत्तर-"एवं चेव" । गीत | A५43 1 सपू યિકને પણ શ્વાસમાં લે છે. અને નિધાસ રૂપે બહાર કહાડે છે
"एवं तेउवाउवणस्सइकाइयं" मे प्रमाणे अ५।यि ७१ २१सद्ध તેજરકાયિકને, તથા વાયુકાવિકને તથા વનસ્પતિકાયિકને શ્વાસ રૂપે ગ્રહણ કરે છે અને ઉચ્છવાસ રૂપે છેડે છે, એમ સમજવું.
गौतम स्वाभाना प्रश्न-तेउक्काइए ण भंते | पुढविककाइय' आणमइ वा०?" હે ભદન્ત ! તેજસ્કાયિક જીવ શું સ્વસંબદ્ધ પૃથ્વીકાયિકને શ્વાસમાં લે છે, અને નિવાસ રૂપે છેડે છે? ઉત્તર-હા, ગૌતમ એવું જ બને છે-તેજા