Page Text
________________
प्रमैयचन्द्रिका डी००९३०३२ स्नु०१८ नैरयिकाद्युत्पादादिसान्तरनिरन्तरतानि० ३४१ नरकमें उत्पन्न हो जाते हैं। ये उपर्युक्त तीन विशेषण-" कदय, कर्ममारिकता, कर्मगुरुसंभारिकता" शुभ कर्मों की अपेक्षासे भी होते हैं-सो ये विशेषण यहां शुभ कर्मों की अपेक्षासे दिये गये गृहीत न हों-इसलिये सूत्रकारने 'अनुभाणं कम्माण उदएणं, असुभाणं कम्माणं विधागेणं, अस्तु भाणं कम्माणं फलविवागणं' ऐसा कहा है। इन नारकोको जो कमेदिय होता है वह शुभ कर्मों का उदय नहीं होता है किन्तु अशुभ कर्मों काही उदय होता है, कर्मों का उदय प्रदेशकी अपेक्षासे भी हो सकता है, सा ऐसा उदय इनको नहीं है किन्तु विपाकको अपेक्षासे कर्मों का उद्य इनकोहै अर्थात् इनको बद्ध कर्मों के रसकी अनुभूति (अनुभव) होती रहती है। यह रद्धरलानुभूति इनके मन्द भी हो सकती है अतः ऐसी अनुभूति इनको नहीं होती है किन्तु अलावु-तूंबडी आदिका विपाक जिस प्रकार से अत्यंत अनिष्टकारक होता है उसी प्रकार से इनके बाद कर्मों का जो रसरूप विपाक है वह अत्यन्त अनिष्ठ प्रकर्षावस्थावाला होता है- इन सब कोरणों के प्रभावसे रयिक अपने आप नैरधिको में उत्पन्न होते हैं । 'नो असयं नेरहया नेरइएस्तु અતિશય ભારે કર્મોના ભારથી દબાયેલે જીવ અધગતિ રૂપ નરકમાં ઉત્પન્ન थ तय छे. ५युत ३ विशेष!-“कर्मोदय, कर्मभारिकता, कर्मगुरुसभारिकता" शुल भीनी मपेक्षा ५ ड श छे महीं 41 विशेषणे। શુભ કર્મોને લાગુ પડતાં નથી પણ અશુભ કર્મોને લાગુ પડે છે એ પ્રકટ ३२वाने भाट सूत्रारे " असुभाणं कम्मोणं उदएणं, असुभाणं कम्भाणं विवागेण, असुभाण कम्माणं फलविवागेणं " मा पानी प्रयो। ये छे ते नार. કેના શુભ કર્મોને ઉદય થવાથી તેમને નરકમાં ઉત્પન્ન થવું પડતું નથી પણ અશુભ કર્મોના ઉદયથી જ તેમને નરકમાં ઉત્પન્ન થવું પડે છે. કર્મોને ઉદય પ્રદેશની અપેક્ષાએ પણ સંભવી શકે છે, પણ અહીં એવા ઉદયની વાત કરી નથી, અહીં તે વિપાકની અપેક્ષાએ કર્મને ઉદય તેમને થયેલે બતાવ્યો છે એટલે કે તેમને બદ્ધકમેના રસની અનુભૂતિ થતી રહે છે. તે બદ્ધરસાનુભૂતિ મન્દ પણ હોઈ શકે છે. પરંતુ તેમને એવી મન્ડ અનુભૂતિ થતી નથી પણ જેમ તૂ બડી આદિને વિપાક જેમ અત્યન્ત અનિષ્ટકારક હોય છે તેમ તેમના બદ્ધકને જે રસરૂપ વિપાક છે તે અત્યન્ત અનિષ્ટ પ્રકર્ણાવસ્થાવાળે હોય છે. આ બધાં કારણકલાના પ્રભાવથી નારકે પિતાની જાતે જ નરभाजपन्न थाय छ, “नो असय नेरइया नेरहएसु उववज्जति" ५२नी
| SR No. | 009318 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 08 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1965 |
| Total Pages | 692 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 40 MB |