________________
११६
भगवतीसत्रे
पङ्कप्रभायां द्वादश १२, धूमप्रभायाम् अष्टौ ८, तमः प्रभायां च चत्वारः ४, एव सर्वसंमेलने २४+२०+१६+१२+८+४=८४ चतुरशीतिर्भङ्गाः भवन्तीति भावः । तदेव विशदीक्रियते पञ्चानां नैरयिकाणां पृथिवीद्वय संयोगेन एकविकल्पे एकविंशतिर्भङ्गा भवन्ति, तथाहि - " एकचत्वारः १, द्वौ त्रयः २ त्रयो द्वौ ३, चत्वार एकः४" इति चत्वारो विकल्या भवन्ति, तत्र प्रथमे' एकत्वारः इति विकल्पे एकविंशतिर्भङ्गा भवन्ति, यथा रत्नप्रभया सह शर्करामभाया योगे कृते पटू ६,
fasों के द्विसंयोगी चार विकल्पों से गुणा करने पर १६ भंग होते हैं । इसी तरह से पंकप्रभा का धूमप्रभा आदि पृथिवियों के साथ योग करने पर तीन ३ भंग होते हैं इन तीन भंगों के साथ पूर्वोक्त ४ विकल्पों से गुणा करने पर १२ भंग होते हैं । धूमप्रभा के साथ अन्य तमःप्रभा आदि पृथिवियों का योग करने पर लब्ध दो विकल्प के साथ इन पूर्वोक्त चार ४ विकल्पों का गुणा करने पर ८ भंग होते हैं । तमःप्रभा के साथ अधःसप्तमीपृथिवी का योग करने पर लब्ध एक विकल्प के साथ चार विकल्पों का गुणा करने पर ४ भंग होते हैं इस तरह २४ - २० - १६-१२-८-४ का योग करने पर ८४ विकल्प द्विसंयोगी आ जाते हैं । अब सूत्रकार इसी बात को स्पष्ट करते हैंपांच नैरयिकों के पृथिवी द्वय के संयोग से एक विकल्प में २१ भंग होते हैं १-४, २-३, ३-२, ४-१ ये चार विकल्प पांच नैरयिकों के
ચાર વિકલ્પના પ×૪=૨૦ ભાંગા અને છે, એ જ પ્રમાણે વાલુકાપ્રભા સાથે પછીની ચાર પૃથ્વીઓને અનુક્રમે ચેગ કરવાથી ૪ ભગા બને છે અને એવાં ચાર વિકલ્પે બનતા હૈાવાથી વાલુકાપ્રભાની પ્રધાનતાવાળા કુલ ૪૪૪=૧૬ ભાંગા અને છે એજ પ્રમાણે ૫'કપ્રભા સાથે પછીની ત્રણ પૃથ્વીના અનુક્રમે ચેાગ કરવાથી દરેક વિકલ્પના ત્રણ ભાંગા બનતા હાવાથી કુલ ૩૪૪=૧૨ ભાંગા અને છે એજ પ્રમાણે ધૂમપ્રભા સાથે પછીની એ પૃથ્વીએના ચેાગથી દરેક વિકલ્પના ૨ ભાંગા બનતાં હાવાથી જ ૪ વિકલ્પના ૨૪૪=૮ ભાંગા અને છે. એજ પ્રમાણે તમઃપ્રભા સાથે સાતમી પૃથ્વીના ચાગથી ૧ ભાંગા બનતા હાવાથી ૪ વિકલ્પના કુલ ૪ ભાંગા અને છે. આ બધાં ભાંગાને સરવાળા ૨૪+૨૦+૧૨+૧૨+૮+૪=૮૪ થતા હૈાવાથી દ્વિકસ ́ચેાગી કુલ વિકલ્પે। ૮૪ થાય છે.
એ પૃથ્વીમાં મળીને
હવે સૂત્રકાર એજ વાતને સ્પષ્ટ કરતા કહે છેપાંચ નાકા ઉત્પન્ન થતાં હેાય એવા એક વિકલ્પના કુલ ૨૧ ભાંગા થાય छे. शेवां १–४, २–३, ३-२ ते ४–१ ना द्विम्सयोगी यार विदया