________________
મંદર
भगवती सूत्रे
आवसेज्जा ' तत् तेनार्थेन यावत्-यस्य चारित्रावरणीयानां कर्मणां क्षयोपशमो नो कृतो भवति, स केवलिमभृतेः सकाशात् ब्रह्मचर्योपदेशमन्वा केवलं ब्रह्मचर्यवासं नो आवसेत् । गौतमः पृच्छति - 'असोच्चाणं भंते ! केवलिस्स वा, जान केवले संजसेणं संजमेज्जा' हे भदन्त ! कविज्जीवः केवलिनः सकाशाद् वा, यावत् केव लिश्रावकप्रभृतेः सकाशाद् वा संयमोपदेशमश्रुत्वा केवलेन संयमेन संयच्छेत् ? संयमंकुर्यात् ? संयमश्चात्रमतिपन्नचारित्रस्य तदतिचारपरिहाराय यतनाविशेपोऽवसेयः । भगवानाह - ' गोवमा ! असोच्चाणं केवलिस्स नात्र उचासियाए वा अत्येगइए केवळेणं संजमेणं संजमेज्जा ' हे गौतम ! अस्त्येककः कश्चित् पुरुषः केवलिनः
के चारित्रावरणीय का क्षयोपशम नहीं होता है वह केवली से या यावत् उनके श्रावक आदि से ब्रह्मचर्य का उपदेश सुने विना शुद्ध ब्रह्मचर्यवास में नहीं रह सकता है।
अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( असोच्चा णं भंते! केवलिस्स वा जाच केवलेणं संजमेणं संजमेजा ) हे भदन्त ! कोई जीव ऐसा भी होता है क्या जो केवली से या यावत् केचली के श्रावक आदि से संयम के उपदेश को सुने बिना भी शुद्ध संयम द्वारा संयम की यतना कर सके ? संयम की यतना का तात्पर्य है कि स्वीकृत चारित्र के अतिचारों को दूर करने के लिये जो सावधानी रक्खी जाती है वह इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं (गोमा ) हे गौतम ! ( असोच्चा णं केवलिस्स जाव उवासियाए वा अत्थेगइए केवलेणं संजमेणं संजमेज्जा ) हां कोई एक
( से तेणट्टेणं जाव नो आवसेज्जा ) हे गौतम । ते अर] भे' मे ं उद्धुं છે કે કોઈ જીવા કેવલી આદિને ઉપદેશ સાંભળ્યા વિના પણ બ્રહ્મચર્ય વ્રત ધારણ કરી શકે છે અને કોઈ જીવ તેમના ઉપદેશ સાંભળ્યા વિના બ્રહ્મચર્ય વ્રત ધારણ કરી શકતા નથી.
ગૌતમ સ્વામીને પ્રશ્ન— - ( असोच्चा णं भते ! केवलिस्स वा जाव केवलेणं संजमेणं संजमेज्जा ) हे लहन्त ! डेवसी पासे अथवा तेभना श्राव वगेरेनी સમીપે સયમના ઉપદેશ સાંભળ્યા વિના શું છત્ર શુદ્ધ સયમદ્વારા સંયમની યતના કરી શકે છે ખરેા ? ( સ્વીકૃત ચારિત્રના અતિચારાને દૂર કરવા માટે જે સાવચેતી રાખવામાં આવે છે તેને સયમયતના કહે છે. )
भहावीर अलुना उत्तर- " गोयमा ! " हे गौतम! ( अम्रोच्चाण' केत्रलिस जाव उवासियाए वा अत्थेगइए केवलेण संजमेणं संजमेण्जा ) वि