________________
६००
भगवती सूत्रे
गौतमः पृच्छति' पुक्खरोदे णं भंते । समुद्दे केवइया चंदा पभार्तिसु वा ३ | ?' हे भदन्त ! पुष्करोदे खलु समुद्रे कियन्तश्चद्राः माभासिषत वा, प्रभामन्ते वा, प्रभासिन्यन्ते वा ? भगवानाह - ' एवं सव्वेसु दीवस मुद्देसु जोइसियाणं भाणियन्त्र' हे गौतम ! एवं वक्ष्यमाणरीत्या सर्वेषु द्वीपसमुद्रेषु ज्योतिष्काणां यथासम्भवं संख्यावा असंख्याताश्च चन्द्रादयः प्राभारिपत वा इत्यादि भणितव्यम्, तथा चेत्थम् -' पुक्खरोदे णं भंते ! समुद्दे केवइया चंदा पभासिनु वा ३ ?' हे भदन्त ! पुष्करोदे खलु समुद्रे कियन्तश्चन्द्राः प्राभासिपत वा प्रभासन्ते वा प्रभासिपन्ते वा ?
अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( पुक्खरोदे ण भंते! समुद्दे केवइया चंदा पभार्तिसु वा ? ) हे भदन्त ! पुष्करोद समुद्र में कितने चन्द्रमाओं ने प्रकाश किया है ? अब कितने चन्द्रमा प्रकाश करते हैं ? और आगे भी वहां कितने चन्द्रमा प्रकाश करे गे ? उत्तर में प्रभु कहते हैं - ( एवं सव्वेसु दीवसमुद्देसु जोहसियाणं भाणियव्वं ) हे गौतम! समस्त द्वीप समुद्रों में ज्योतिष्कगण के यथासंभव संख्यात असख्यात चन्द्रमादिकों ने पहिले प्रकाश किया है, अब भी वे वहां पर प्रकाश करते हैं और आगे भी वे वहां पर प्रकाश करे गे इत्यादिरूप से कहना चाहिये | जीवाभिगमसूत्र में ऐसा ही कहा है- ( पुक्खरोदे णं भंते ! समुद्दे केवइया चंदा पभासिंस वा ३१ ) गौतम ने प्रभु से ऐसा ही पूर्वोक्तरूप में पूछा है कि - हे भदन्न । पुष्करोद समुद्र में कितने चन्द्रमाओं ने पहिले प्रकाश किया है, अब भी वहाँ पर कितने चंद्रमा प्रकाश करते हैं - तथा आगे भी वहां पर किनने चन्द्रमा प्रकाश करेंगे ? इत्यागौतम स्वामीनो प्रश्न - ( पुक्खदेण भते । समुद्दे केवइया चंदा पभासिसु वा ? ) हे लढन्त ! समुद्रमा डेटा यन्द्रमा लूतअजभां प्राशता હતા, વર્તમાનમાં પ્રકાશે છે અને ભવિષ્યમાં પ્રાશશે ?
भडावीर अलुना उत्तर- ( एवं सव्वेसु दीवसमुद्देसु जोइसियाणं भाणियव्वं ) હું ગૌતમ ! સમસ્ત દ્વીપ સમુદ્રોમાં યેતિષ્કગણુના ચથાસભવ સખ્યાત અસખ્યાત ચન્દ્રમા આદિકાએ ભૂતકાળમાં પ્રકાશ આપ્યા હતા, વમાનમાં પણ તેએ ત્યાં પ્રકાશ આપે છે અને ભવિષ્યમાં પણ આપશે, જીવાભિગમ સૂત્રમાં આ વિષયને અનુલક્ષીને એવું કહ્યુ છે—
गौतम स्वामीना प्रश्न – ( पुखगेदेणं भंते! समुद्दे केवइया चंदा पभा - सिंसुवा ३ १ ) डे लन्त ! युष्रे समुद्रमां पडेलां डेंटला यन्द्रमा प्राशता હતા? વર્તમાનકાળે ત્યાં કેટલા ચન્દ્ર પ્રકાશે છે ? ભવિષ્યમાં ત્યાં કેટલા ચન્દ્ર પ્રકાશશે ? ઇત્યાદિ પ્રશ્નો અહીં ગ્રહણ કરવા જોઇએ.