Bhagwati Sutra Part 07

SR No.: 009317
Original Sutra Author: N/A
Author: Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
Publication Year: 1964
Total Pages: 784
Language: Hindi, Sanskrit
Classification: Book_Devnagari & agam_bhagwati
File Size: 46 MB

Page 550

भगवती सूत्रे
वेष्टितपरिवेष्टितत्वस्य च संभवात् ज्ञानावरणीयवदेव दर्शनावरणीय मोहनीयान्तरायेष्वपि वक्तव्यम्, वेदनीयायुष्कनामगोत्रेषु तु जीवपदे एव केवल्यपेक्षया भजना वक्तव्या, मनुष्यपदे तु नासौ भजना, तत्र वेदनीयादीनां नियमतो भावादित्यभिमायेण माह-' एगमेगस्स णं भंते । जीवस्स एगमेगे जीवपर से दरिसणावरणिज्जस्स कम्मस्स केवइए हिं० ? ' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! एकैकस्य खलु जीवस्य एकैको जीवमदेशो दर्शनावरणीस्य कर्मणः क्रियद्भिः अविभागपरिच्छेदैः परमाणुरूपैः आवेष्टितपरिवेष्टितो भवति ? भगवानाह - ' एवं जहेब नाणावर -
५३०
ܕ
आवेष्टितपरिवेष्टित होने का और नहीं होने का सद्भाव पाया जाता है । जिस तरह से ज्ञानावरणीयकर्म के विषय में यह कथन किया गया उसी तरह से दर्शनावरणीय, मोहनीय और अन्तराय इन कर्मों के विषय में भी कथन करना चाहिये । वेदनीय, आयुष्य, नाम और गोत्र इनचार अघातिया कर्मों में तो जीवपद में ही होता है । इस अपेक्षा भजना का कथन किया गया है मनुष्य पद में भजना नहीं ऐसा जानना चाहिये । क्यों कि यावन्मात्र मनुष्यों में इन चार कर्मों का सद्भाव पाया ही जाना है ।
अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( एगमेगस्स णं भंते ! जीवस्स एगमेगे जीवपए से दरिसणावर णिज्जस्स कस्सस्स केवइएहिं ) हे भदन्त ! एक एक जीव का एक एक जीवप्रदेश दर्शनावरणीयकर्म के कितने अविभागपरिच्छेदों से- परमाणुरूप निरंश अंशों से आवेष्टित परिवेष्टित होता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ( एवं जहेव नाणीव
આ રીતે મનુષ્યની અપેક્ષાએ જીવપ્રદેશમાં આવેષ્ટિત પરિવેષ્ટિત હાવાના અને નહીં હોવાના સદ્ભાવ જોવામાં આવે છે. જેવી રીતે જ્ઞાનાવરણીય કના વિષયમાં આ સ્થન કરવામાં આવ્યું છે, એવી જ રીતે દનાવરણીય, માહનીય અને અન્તરાય, એ ત્રણ કર્માંના વિષયમાં પણ કથન સમજવું. પરન્તુ વેદનીય, આયુ, નામ અને ગેાત્ર, એ ચાર અઘાતિયા કર્મોમાં તે જીવપદમાં જ ભજના સહિતનું ( વૈકલ્પિક ) કથન કરવામાં આવ્યું છે, મનુષ્યમાં ભજનાષાળુ ( વિકલ્પવાળુ ) કથન કરવામાં આવ્યુ' નથી, એમ સમજવું. કારણ કે જેટલા મનુષ્યેા છે. તે ખાં મનુષ્યેામાં આ ચારકર્માના સદ્ભાવ હાય છે.
गौतम स्वाभीना प्रश्न - ( एगमेगरस णं भंते ! जीवस्स एगमेगे जीवपरसे दरिसणावरणिन्जस्स कम्मर केवइप हि ? ) हे लहन्त ! अत्ये लवना प्रत्ये જીવપ્રદેશ દશનાવરણીય કર્માંના કેટલા અવિભાગી પરિચ્છેદ્યાથી-પરમાણુરૂપ નિરશ અંશેાથી આવેષ્ઠિત પરિવેષ્ટિત હાય છે?