Page Text
________________
भंगवतीसूत्र निरंशा अंशाः प्रज्ञप्ताः, ते चोक्तस्वरूपा बोध्याः । गौतमः पृच्छति-' नेरइयाणं भंते ! णाणावरणिज्जस्त केवइया अविभागपलिच्छेगा पण्णता ? ' हे भदन्त ! नैरयिकाणां ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः क्रियन्तः अविभागपरिच्छेदाः प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'गोयमा ! अणंता अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता' हे गौतम ! नैरयिकाणां ज्ञानावरणीयस्य कर्मणः अनन्ता अविभागपरिच्छेदाः प्रज्ञप्ताः । एवं सब गये हैं। अतः यहां जो ज्ञानाबरणीय कर्म के अनन्त अविभागपरिच्छेद
कहे गये हैं-वे कर्मपरमाणुओं की अपेक्षा से, अथवा ज्ञान के जितने ___ अविभाग अंशों को उन कर्मपरमाणुओं ने आच्छादित-आवृत कर रखा
है, उस अपेक्षा ले कहे गये हैं। क्यों कि ज्ञान के अविभागपरिच्छेद अनन्त हैं और इन अनन्त अविभागपरिच्छेदों को ज्ञानावरणीय कर्म के अविभाग परिच्छेद दलिकों की अपेक्षा से तत्परमाणुरूपा निरंश अंश आवृत किये हुए हैं-अतः ये भी अनन्त ही हैं । इसी अपेक्षा से यहाँ ज्ञानावरणीय कर्म के अविभागपरिच्छेद अनन्त कहे गये हैं। ___अब गौतमस्वामी प्रभु से ऐसा पूछते हैं-(नेरइयाणं भंते ! जाणावरणिजस्ल केवइया अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता) हे अदना! नारक जीवों के ज्ञानावरणीय कर्म के कितने अविभागपरिच्छेद कहे गये हैं ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-(गोयमा! अणंता अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता) हे गौतम ! नैरयिक जीवों के ज्ञानावरणीय कर्म के अविभागपरिच्छेद પ્રદેશેવાળ પણ હોય છે, કારણ કે પુદ્ગલના સંખ્યાત, અસંખ્યાત, અને અનંત પ્રદેશ સિદ્ધાન્તમાં કહ્યા છે. તેથી જ્ઞાનાવરણીય કર્મના જે અનંત અવિભાગ પરિચ્છેદ અહીં કહેવામાં આવ્યા છે, તે કર્મ પરમાણુઓની અપેક્ષાએ, અથવા જ્ઞાનનાં જેટલાં અવિભાગી અંશોને તે કમપરમાણુઓએ આ છાદિત-આવૃત-કરી રાખેલાં છે, એ અપેક્ષાએ કહેવામાં આવેલ છે. કારણ કે જ્ઞાનના અવિભાગ પરિચ્છેદ અનંત છે, અને તે અનંત અવિભાગી પરિછેદોને જ્ઞાનાવરણીય કર્મને અવિભાગ–પરિછેદ દલિકેની અપેક્ષાએ તે પરમાણુરૂપ નિરંશ અંશ આવૃત્ત કરેલ હોય છે તેથી તેઓ પણ અનંત જ છે. આ દષ્ટિએ વિચાર કરીને જ્ઞાનાવરણીય કર્મના અવિભાગ પરિચ્છેદ અનંત કહેવામાં આવ્યાં છે.
गौतम स्वामीना प्रश्न-(नेरइयाण मते ! णाणावरणिज्जरस केवइया अविभागपलिच्छेया पण्णत्ता १ ) 3 महन्त ! ना२४ वान ज्ञानावरणीय કર્મના કેટલા અવિભાગી પરિછેદ કહ્યા છે?
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |