Page Text
________________
५०८
भगवतीस्त्र तदा 'द्रव्यश्च द्रव्यदेशश्च' ते भवन्ति५, यदा तु येपामेकः केवलतयैव स्थितो द्वौच भेदेन द्रव्यान्तरेण सम्बद्धौ तदा ते 'द्रव्यश्च द्रव्यदेशौ च ' भवन्ति , यदा तु तेषां द्वौ भेदेन स्थितौ एकश्च द्रव्यान्तरेण सम्बद्धस्तदा ते ' द्रव्ये च द्रव्यदेशश्च । हैं ४ । “एक द्रव्यरूप और एक द्रव्यदेशरूप " ये इस प्रकार ले युगपत् कहे जा सकते हैं कि इनमें के दो प्रदेश तो एक न्यणुकारूप में परिणत हो जावें और एक प्रदेश द्रव्यान्तर के साथ जुड़ जावे । अथवा " द्रव्यं च द्रव्यदेशश्च" यह विकल्प इस तरह से भी घटित होता है कि एक प्रदेश केवलरूप में रहे-किसी दूसरे द्रव्य के साथ सम्बंधित न हो, और दो प्रदेश व्यणुकरूप से परिणत होकर दसरे द्रव्य के साथ मिल जावें। "द्रव्यं च द्रव्यदेशौ च" यह विकल्प इस तरह से घटिन होता है कि इनमें से एक स्वतंत्र रूप से बना रहे और दो प्रदेश भिन्न २ रूप में दो द्रव्यों के साथ जुड़ जावे । “द्रव्ये द्रव्यदेशश्च" यह सातवां विकल्प इस तरह से घटित होता है कि इनमें से दो प्रदेश स्वतंत्र रूप से अलग २ बने रहें और एक प्रदेश किसी दूसरे द्रव्य के साथ मिल जावे । तात्पर्य कहने का यही है कि जब ये प्रदेश स्वतंत्र बने रहते हैं-स्कन्धरूप से परिणत नहीं होते हैं-तब द्रव्यकोटि में आ जाते हैं और जब चे द्रव्यान्तर के लाथ सम्बन्धित हो जाते हैं तब ये देश की संज्ञा में आ जाते રીતે ચોથા વિકલ્પના સ્વીકારનું પણ પ્રતિપાદન થઈ જાય છે. “એક દ્રવ્યરૂપ અને એક દ્રવ્યદેશરૂપ” આ વિકલ્પને આ રીતે સ્વીકાર કરી શકાય છે. તેમાંથી બે પ્રદેશ કયણુક રૂપે પરિણત થઈ જાય અને એક પ્રદેશ અન્ય द्रव्यनी सार्थ भी 4 Aथ “ द्रव्य' च द्रव्यदेश श्च ” मा पांयमा वि४६५ આ પ્રમાણે પણ ઘટાવી શકાય છે-એક પ્રદેશનું સ્વતંત્ર અસ્તિત્વ રહે એટલે કે તે કઈ અન્ય દ્રવ્યની સાથે મળી જાય નહી અને બે પ્રદેશો પ્રયણુક રૂપે परिशुत थने अन्य द्रव्यनी सा2 भी नय. “ द्रव्य' च द्रव्यदेशौ च " AL વિકલ્પને આ રીતે ઘટાવી શકાય–તે ત્રણ દેશોમાંથી એક સ્વતંત્રરૂપે જ રહે भने में प्रदेश भिन्न भिन्न३धे में द्रव्यानी सा भी नय. " द्रव्ये द्रव्यदेशश्च" આ સાતમે વિકલ્પ આ પ્રમાણે ઘટાવી શકાય-તે ત્રણ પ્રદેશમાંથી બે પ્રદેશ સ્વતંત્રરૂપે અલગ અલગ જ રહે અને એક પ્રદેશ કોઈ અન્ય દ્રવ્યની સાથે મળી જાય. કહેવાનું તાત્પર્ય એ છે કે તે પ્રદેશે જ્યારે સ્વતંત્રરૂપે કાયમ રહે છે–સ્કન્યરૂપે પરિણત થતા નથી–ત્યારે દ્રવ્યકેટિમાં આવી જાય છે, અને
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |