Page Text
________________
प्रमेयश्चन्द्रिका टी0 श ८३० १० सू० ४ पुद्गलास्तिकायस्वरूपनिरूपणम् ५०५ द्रव्ये च द्रव्यदेशश्च संभवतः, नो वा द्रव्ये च द्रव्यदेशौ च तो संभवतः उक्तयुक्तेः ।
अथ त्रिपुद्गलास्तिकायप्रदेशान् आश्रित्य गौतमः पृच्छति-'तिन्नि भंते ! पोग्गलत्थिकायपएसा किं दव, दबदेसे० पुन्छा ? ' हे भदन्त ! यः पुद्गलास्तिकायप्रदेशाः किं द्रव्यम् एकं गुणपर्याययोगिरूपं भवन्ति ? १, किं वा द्रव्यदेशः २, द्रव्याणि वा ३, द्रव्यदेशा वा ४, द्रव्यं च द्रव्यदेशश्च वा ५, द्रव्य सकती है क्यों कि परस्पर विरोधी दो धर्मयुगपत् एकत्र संभावित नहीं हो सकते हैं। इसी तरह ये दोनों युगपत् दो द्रव्यरूप भी बने रहें और एक द्रव्यदेशरूप भी हो जावें-यह भी बात नहीं बनती है-क्यों कि जब
ये दो द्रव्यरूप बने रहेंगे तब इनमें एक द्रव्यदेशता नहीं बन सकेगी ___ और जब एक द्रव्यदेशता बनेगी-तब दो द्रव्यरूपता नहीं बनेगी-अत:
यह सातवां विकल्प भी स्वीकृत नहीं किया जा सकता है। इसी तरह से ये एक साथ दो द्रव्यरूप भी रहे और दो द्रव्यदेशरूप भी हो जावेयह भी विकल्प नहीं बनता है। ____ अब पुनलास्तिकाय के तीन प्रदेशों को लेकर गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है । (तिन्नि भंते ! पोरगलस्थिकायपएला किं व्वं, व्वदेले० पुच्छा) हे भदन्त ! पुद्गलास्तिकाय के तीन प्रदेश क्या एक द्रव्यरूप हैं ? किं वा एक द्रव्यदेशरूप हैं ? अथवा अनेक द्रव्यरूप हैं ? या अनेक द्रव्यदेशरूप हैं ? या युगपत् एक द्रव्यरूप भी हैं और एक द्रव्यदेशरूप भी हैं ? ५, એવી વાત સંભવી શકતી નથી કારણ કે પરસ્પર વિરોધી બે ધર્મ યુગપત એકત્ર સંભવી શકતા નથી એજ પ્રમાણે તે મને એક સાથે બે દ્રવ્યરૂપ પણ કાયમ રહે અને એક દ્રવ્યદેશરૂપ પણ બની જાય-એવી વાત પણ સંભવી શકતી નથી, કારણ કે જો તેઓ બે દ્રવ્યરૂપ બની જશે તે તેમનામાં એક દ્રવ્યદેશતા સંભવી શકશે નહીં, અને જે તેમનામાં એક દ્રવ્યદેશતા હશે તે બે દ્રવ્યરૂપતા સંભવી શકશે નહીં. તેથી આ સાતમાં વિકલાને પણ સ્વીકાર કરી શકાય તેમ નથી તેમ સાથે બે દ્રવ્યરૂપ પણ રહે અને બે દ્રવ્યદેશરૂપ પણ રહે. આ વિકલ્પ પણ બની શકતું નથી.
હવે પલાસ્તિકાયના ત્રણ પ્રદેશના વિષયમાં ગૌતમ સ્વામી મહાવીર असुने प्रभारी प्रश्न पूछे छ8-( तिन्नि भते ! पोग्गलत्यिकीयपएसा कि
व्व', दव्वदेसे पुन्छा) 3 महन्त ! पुरवास्तियना जर प्रश! शुस દ્રવ્યરૂપ છે? કે એક દ્રવ્યદેશરૂપ છે ? અથવા અનેક દ્રવ્યરૂપ છે ? કે અનેક કવ્યદેશરૂપ છે? અથવા એક સાથે દ્રવ્યરૂપ પણ છે અને એક દ્રવ્યદેશરૂપ
भ६४
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |