________________
૪૮૯
भगवती सूत्रे
--
न्त ! मध्यमां खलु दर्शनाराधनामाराध्य कविभिः भवग्रहणैः जीवः सिध्यति यावत् बुध्यते, मुच्यते, परिनिर्वाति सर्वदुःखानामन्तं करोति ? भगवानाह एवञ्चैवपूर्वोक्त मध्यमज्ञानाराधनाबदेव मध्यमदर्शनाराधनमपि आराध्य अस्त्येककः कश्वन जीवः द्वितीयेन भवग्रहणेन सिध्यति यावत् सर्वदुःखानामन्तं करोति, किन्तु तृतीय पुनर्भवग्रहणं नातिक्रामति, एवमेवोक्तरीत्या अस्त्येककः कञ्चन जीवः मध्यमां चारित्राराधनामपि आराध्य द्वितीयेन भवग्रहणेन सिध्यति, यावत् सर्व' दुःखानामन्तं करोति, एताच मध्यमा उपर्युक्ता ज्ञानाधाराधनासम्वलिता चारित्राराधना एवात्रविवक्षिता द्रष्टव्याः, अन्यथा अग्रे जघन्यज्ञानाराधनामाश्रित्य वक्ष्यमाणस्य 'सत्तभगणाई पुणणाइक्कमति ' इत्यस्यासंगत्यापत्तेः, यतचारित्रारावनाया एव
आराधित करता है वह कितने भवोंके बाद सिद्ध होता है यावत् समस्त दुःखों का अंत करता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - हे गौतम! ( एवं चेव ) मध्यम दर्शनाराधना को आराधित करके कोई एक जीव द्वितीयभव में सिद्ध हो जाता है यावत् समस्त दुःखों का अंत कर देता हैं - तृतीय भव को वह उल्लंघन नहीं करता है । इसी तरह से कोई एक जीव मध्यम चारित्राराधना को आराधित करके द्वितीय भव में सिद्ध होता है यावत् समस्त दुःखों का अंत करता है। तृतीय भव को वह उल्लं घन नहीं करता है । यहां ये मध्यम ज्ञानादि आराधना और चारित्राराधना मिली हुई ही विवक्षित हुई हैं ऐसा जानना चाहिये । नहीं तो फिर जो आगे जघन्य ज्ञानाराधना को लेकर ( सत्तट्ठ भवग्गहणाई पुण
હે ભદન્ત ! મધ્યમ દર્શનારાધનાનું આરાધન કરીને છત્ર કેટલા ભવ કરીને સિદ્ધ થાય છે, બુદ્ધ થાય છે, મુક્ત થાય છે અને સમસ્ત દુ.ખાના અંત કરે છે?
महावीर प्रभुना उत्तर- " एवं चेव " मध्यम हर्शनाराधनानुं माराधन કરીને કાઇક જીવ ખીજા ભવમાં સિદ્ધ થાય છે અને સમસ્ત દુખાના અંત કરે છે. તે ત્રીજાભવનું ઉલ્લંઘન કરતા નથી—એટલે કે ત્રીજા ભવમાં તે અવશ્ય નિર્વાણ પામે છે. એજ પ્રમાણે મધ્યમ ચારિત્રારાધનાનું આરાધન કરીને કાઈક જીવ ખીજા ભવમાં સિદ્ધપદ પામે છે, યાવત્ સમસ્ત દુ:ખાના નાશ કરે છે. તેએ ત્રીજા ભવનું ઉલ્લઘન કરતા નથી. અહીં મધ્યમ જ્ઞાનાદિક આરાધના અને ચારિત્રારાધનાનું કથન એક-સરખું જ ખતાવવામાં આ છે, એમ સમજવુ'. નહીં તે આગળ જઘન્ય જ્ઞાનારાધનાની અપેક્ષાએ આ પ્રકારનું જે કથન કરવામાં આવ્યું
८८
सत्तट्ट भवग्गणाई पुण गाइामइ "