________________
प्रमेयचन्द्रिका टीका श० ८ उ० १० सू०२ आराधनास्थरूपनिरूपणम् ४७९ वा, जहन्ना वो, अमहन्नमणुक्कोसा या ' हे गौतम ! यस्थ जीजस्योत्कृष्ट दर्शनाराधना भवति, तस्य चारित्राराधना उत्कृष्टा बा, जघन्या वा, अजघन्यालुत्कृष्टामध्यमा वा भवति किन्तु-'जस्स पुण उक्कोसिया चरिताराहणा, तस्स दंसणाराहणा नियमा उकोसा' हे गौतम ! यस्य पुनर्जीवस्योत्कृप्टा चारित्राराधना भवति, तस्य दर्शनाराधना नियमात् नियमतः उत्कृष्टा एव भवति, तथा च यस्योकृप्टा दर्शनाराधना भवति तस्य चारित्राराधना त्रिविधाऽपि भजनया स्यात् , उत्कृष्ट दर्शनाराधलावतो जीवस्य चारित्रस्पति त्रिविधस्याऽपि उत्कृष्ट मध्यमजघन्यरूपस्य प्रयत्नस्याविरुद्धत्वात , किन्तु उत्कृष्टचारित्राराधनावतो जीवस्यो स्कृष्टैच दर्शनाराधना भवति प्रकृष्टचारित्रस्य प्रकृष्टदर्शनानुगामित्वात् , इतिभावः, राहणा तस्स चरिताराहणा उक्कोसा वा जहना वा अजहण्णसणुककोसा वा) जिस जीव के उत्कृष्ट दर्शनाराधना होती है, उस जीव के चारित्रारधना उत्कृष्ट भी होती है, जघन्य भी होती है। और मध्यम भी होती है। किन्तु जिस जीव के ( उक्कोसिया चरित्ताराहणा, तस्स दसणाराहणा नियमा उक्कोसा) उत्कृष्टरूप में चारित्रारधना होती है उस जीव के दर्शनाराधना नियम से उत्कृष्टरूप में ही होती है । तथा च-जिस जीव के उत्कृष्ट दर्शनाराधना होती है उसके चारित्राराधना तीनों प्रकारफी भी हो सकती है क्यों कि उत्कृष्ट दर्शनाराधनावाला जो जीव होता है उसमें चारित्रके प्रति तीनों प्रकारके उत्कृष्ट, मध्यम और जघन्य-प्रयत्नों का सद्भाव पाया जाता है। परन्तु जो जीव उत्कृष्ट चारित्राराधनावाला होता है, वह उत्कृष्ट ही दर्शनाराधनावाला होता है-क्योंकि जो प्रकृष्ट चारित्र होता है वह प्रकृष्ट दर्शनानुगामी होता है।
महावीर प्रसुन उत्तर-"गोयमा 11 3 गौतम ! “ जस्स उक्कोसिया दसणाराणा तस्स चरित्ताराहणा उक्कोसा वा जहन्ना वा अजहण्णमणुक्कोसा वा" જે જીવન દર્શનારાધના ઉત્કૃષ્ટ હોય છે, તે જીવની ચારિત્રારાધના ઉત્કૃષ્ટ ५५ डाय छ, मध्यम ५ उय छ भने धन्य ५५ डाय छे. तथा “ ठक्को. सिया चरिताराहणा, तस्स दसणाराहणो नियमा उक्कोसा" २ पनी यारित्राરાધના ઉત્કૃષ્ટ હોય છે, તે જીવની દર્શનારાધના નિયમથી જ ઉત્કૃષ્ટ હોય છે. ઉત્કૃષ્ટ દશનારાધનાવાળા જીવની ચારિત્રારાધના ત્રણ પ્રકારની હોઈ શકે છે કારણ કે એવા જીવમાં ચારિત્રપાલનની દિશામાં ઉત્કૃષ્ટ, મધ્યમ અને જઘન્ય પ્રયત્નને સદૂભાવ જોવામાં આવે છે પરંતુ જે જીવ ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રરાધનાવાળે હેય છે, તે ઉત્કૃષ્ટ દર્શનારાધનાવાળો જ હોય છે, કારણ કે ઉત્કૃષ્ટ ચારિત્રારાધક જીવ પ્રકૃષ્ટ દર્શનાનુગામી હોય છે.