Page Text
________________
प्रमेयचन्द्रिका टी० श० ८ उ० ८ सू० ६ सूर्यनिरूपणम् क्रिया क्रियेते सूर्ययोः अवभासनादिका क्रिया भवति, नो वा अनागते क्षेने क्रिया क्रियते भवति, अपितु प्रत्युत्पन्ने क्षेत्रे क्रिया क्रियते भाति, गौतमः पृच्छति'सा भंते ! किं पुट्ठा कज्जइ, अपुट्ठा कज्जइ ?' हे भदन्त ! सा सूर्ययोरवभासनादि क्रिया कि स्पृष्टा भवति? तेजसा स्पर्शनात् या क्रिया सा स्पृष्टा क्रिया इत्यर्थः किं वा अस्पृष्टा ? तेजसा स्पर्शनाद् विनवेत्यर्थः सा अवशासनादिका क्रिया भवति किम् ? भगवानाह 'गोयमा ! पुट्ठा कज्जइ, नो अपुट्ठा कज्जइ, जाव नियमा छदिसि' हे गौतम ! सूर्ययोः सा अवमासनादिका क्रिया स्पृष्टा एवं क्रियते भवति, नो अस्पृष्टा सती क्रिया क्रियते भवति यावत्-नियमात् नियमतः पड्दिशासु स्पृष्टा क्रिया क्रियते, सूर्ययोः नियमतः षट्स्वपि दिक्षु तेजसा स्पृष्टा सनादिरूप क्रिया नहीं करते हैं और न अनागतक्षेत्र में अवभासनादि रूप क्रिया करते हैं किन्तु प्रत्युत्पन्नक्षेत्र में ही वे अबभासनादिरूप क्रिया करते हैं । अथ गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं-(सा भंते। किं पुठा कज्जइ, अपुट्ठा कज्जइ) हे भदन्त सर्यो की वह अवसासनादिरूप क्रिया प्रत्युत्पन्नक्षेत्र में क्या स्पृष्ट हुई होनी है ? या अस्पृष्ट हुई होती है ? तेज के द्वारा छुई हुई जो क्रिया होती है वह स्पृष्ट क्रिया है और तेज के द्वारा नहीं छुई हुई जो क्रिया होती है वह अस्पृष्ट क्रिया है । इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-(गोयमा) हे गौतम ! (पुट्ठा कज्जइ, नो अपुट्ठा कज्जइ, जाब नियमा छदिसिं) सूर्यो की वह अवभासनादिक क्रिया स्पृष्ट हुई ही होती है, अस्पृष्ट हुई नहीं होती है। इसी तरह से छह दिशाओं में भी तेजसे स्पृष्ट हुई ही अवासनादि क्रिया होती है। તે અને સૂર્ય અતીત ક્ષેત્રમાં અવભાસન આદિ રૂપ ક્રિયા કરતા નથી, અનાગત ક્ષેત્રમાં પણ અવભાસન આદિ રૂપ ક્રિયા કરતા નથી, પરંતુ વર્તમાન ક્ષેત્રમાં જ અવાસન આદિ રૂપ ક્રિયા કરે છે.
__ गौतम स्वामीना प्रश्न -( सा भंते ! पुट्ठा कज्जइ, अपुट्ठा कज्जइ) . ભદન્ત ! તે બન્ને સૂર્યની વર્તમાન ક્ષેત્રમાં અવભાસન આદિ રૂપ જે ક્યિા થાય છે તે શું પૃષ્ટ થાય છે કે અસ્કૃષ્ટ થાય છે? તેના દ્વારા સ્પર્શિત જે કિયા હોય છે, તે ક્રિયાને સ્કૃષ્ટ ક્રિયા કહે છે અને તેના દ્વારા અસ્પ ર્શિત જે ક્રિયા હોય છે તેને અસપૃષ્ટ કિયા કહે છે.
महावीर प्रभुना उत्तर--" गोयमा ! " गौतम ! (पुट्ठा कज्जइ, नो अपुठ्ठा कज्ज इ, जाव नियमादिसिं) भन्ने सूर्यनी ते भवलासन या स्ट થાય છે, અપૃષ્ટ થતી નથી. એ જ પ્રમાણે છએ દિશાઓમાં પણ તેજથી સ્કૃિષ્ટ (સ્પેશિત) થયેલી જ અવભાસન આદિ ક્રિયા થતી હોય છે.
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |