Page Text
________________
१०६
भगवती सूत्रे लघुजीवविशेषाः, अनयोरुपलक्षणत्वात् युकामात्कुणमक्षिकादिपरिग्रहः, परी पहत्वं चैतेषां शरीरव्यथामुत्पादयतामपि तेपामनिवारणभयद्वेषाभावतो विज्ञेयम् ५, अचेलं= चलाभावः जिनकल्पिक विशेषणम्। स्थविरकल्पिकानां तु जीर्ण खण्डितमल्पमूल्यं प्रमाणोपेतं च चेलं सदस्यचेलमेव । तदेव परीपहः अचेलपरीपहः ६ अरतिपरी पहः तत्र- रतिः मोहनीयजन्यो मनोविकारः, तस्या अभावः - अरतिः तस्याः परीषहस्तनिषेधनेन न्द्रिय जीव है-यूका, मत्कुण खटमल - मक्षिकादि ये सब दंशमशक परीपहमें आ जाते हैं - अतः डांस, मच्छर आदि जन्तुओंका उपद्रव होने पर खिन्न न होते हुए उसे समभावपूर्वक सहन कर लेना सो दंशमशक परीषह है । दंशमशक को परीषह इसलिये कहा गया है कि ये शरीर में कष्ट उत्पन्न करते हैं - फिर भी इन्हें नहीं भगाना उनसे भय नहीं रखना, उनके ऊपर द्वेष भाव नहीं करना इनके द्वारा उत्पादित कष्ट को शांति सें सहना । वस्त्र का सर्वथा अभाव अचेल है, यह जिनकल्पियों को होती है । स्थविरकल्पियों के जीर्ण, खंडित, अल्पमूल्यवाले एवं प्रमाणेपेत वस्त्र होते हैं तो भी उनको अचेल ही जानना चाहिये । इस रूप परी ह ही अचेल परीषह है ६ । मोहनीयजन्य मानसिक विकार का नाम रति है - सो उस को प्रसंग आ जाने पर भी उस समय उसमें रति रुचि को न लाते हुए धैर्यपूर्वक उसे सहन करना इसका नाम अरतिपरीषह हैं। साधक पुरुष या स्त्री को अपनी साधना में विजातीय आकर्षण से
15
જૂ, માકડ, સાખી આદિ ચતુરિન્દ્રિય જીવાને દશમશક કહે છે. એવાં જીવા તથા ડાંસ, મચ્છર આદિ થવાના ઉપદ્રવ થાય ત્યારે ખિન્ન ન થતા, તેના ત્રાસને સમભાવ પૂર્વક સહન કરવા તેનું નામ દશમશક પરીષહ છે. દશમશકને પરીષહ ગણવાનું કારણ એ છે કે તે શરીરમાં કષ્ટ ઉત્પન્ન કરે છે, છતાં પણ તેમને ભગાડવા નહી, તેમના ભય રાખવા, તેમના ઉપર દ્વેષ ન કરવા અને તેમના દ્વારા ઉત્પાદિત કષ્ટને શાંતિથી સહુન કરવુ તેનું नाम ४ शुभश४ परीषड छे, “येस " भेटले वखनो अलाव होय छे, સ્થવિર કલ્પિ છીં, ખંડિત, અલ્પમૂલ્યવાળા અને પ્રમાણેાપેત વસ્ત્ર રાખે છે. છતાં પણ તેમને અચેલ જ ગણવામાં આવે છે. અને તે પ્રકારના પરીષહને અચેલ પરીષહ કહે છે.
ન
J
મેાહનીય જન્ય માનસિક - વિકારનું નામ રતિ છે, તે તેના પ્રસ’ગ આવી પડે ત્યારે તેમાં રતિ-રુચિ રાખ્યા વિના ધૈ પૂર્ણાંક તેને સહન કરવી તેનું નામ અતિપરીષહ છે. સાધક પુરુષ કે સ્ત્રીએ પેાતાની સાધનામાં વર્જા
| SR No. | 009317 |
| Book Title | Bhagwati Sutra Part 07 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1964 |
| Total Pages | 784 |
| Language | Hindi, Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & agam_bhagwati |
| File Size | 46 MB |