________________
७१
प्रमेयचन्द्रिका टीका श. ८ उ. १ सू. ३ सूक्ष्मपृथ्वीकायस्वरूपनिरूपणम् ' एवं जहा जलयरेसु चत्तारि आलावा भणिया, एवं चउप्पयडर परिसप्पभुयपरिसप्पखहयरेसु वि चत्तारि आलावगा भाणिगव्वा' एवं चतुष्पदोरः परिसर्प - भुजपरिसर्प - खेचरेषु अपि चत्वार आलापकाः भणितव्याः, तथा चअपर्याप्तकाः १, पर्याप्तकाश्च २, संमूच्छिमाः ३, गर्भव्युत्क्रान्तिकाञ्च ४, चतुष्पदस्थलचर तिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियमयोगपरिणताः पुद्गलाः यथायोग्यम् औदारिकतैजसकार्मणशरीर प्रयोग परिणताः, औदारिकवै क्रियते जसका र्मणशरीरप्रयोगपरिणताश्चेत्यर्थः तथा उरः परिसर्पाः भुजपरिसर्पोश्च स्थलचरतिर्यग्योनिकपञ्चेन्द्रियप्रयोगपरिणताः संमूच्छिमाः गर्भव्युत्क्रान्तिकाश्च पुद्गलाः यथा संभवम् औदारिक- तैजस-कार्मणशरीरप्रयोगपरिणता औदारिक- वैक्रिय-तैजसतरह से इनके भी ये चार होते हैं । 'एवं जहा जलयरेसु चत्तारि आलावगा भणिया, एवं चउप्पयउरपरिसप्पभुवपरिसप्पखयरेसु चत्तारि आलावा भाणियव्वा' जिस प्रकार पंचेन्द्रिय जलचर जीवोंके विषय में चार आलापक कहे गये हैं' इसी तरहसे चतुप्पद, उरःपरिसर्प, भुजपरिसर्प एव खेचरों में भी चार आलापक कहदेना चाहिये। तथाच अपर्याप्तक, पर्याप्तक, संमूच्छिम और गर्भव्युत्क्रान्तिक जो चतुष्पद स्थलचर तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियप्रयोगपरिणतपुद्गल हैं वे यथायोग्य औदारिक तैजस एवं कार्मण शरीर प्रयोगपरिणत होते हैं तथा औदारिक, वैक्रिय, तैजस और कार्मणशरीरप्रयोगपरिणत भी होते हैं । तथा जो उरः परिसर्प और भुजपरिसर्प स्थलचर तिर्यग्योनिक पंचेन्द्रियप्रयोगपरिणत हैं, तथा संमूच्छिम और गर्भव्युत्क्रांन्तिक हैं वे यथासंभव औदारिक, तैजस, कार्मणशरीरप्रयोगपरिणत होते हैं और औदारिक, वैक्रिय,
चउप्पय
'एव जहा जलयरेसु चतारि आलावगा मणिया, एव उपरिसप्प भुयपरिसप्प खयरेसु चत्तारि आलावा भाणियन्त्रा' ? रीते પચેન્દ્રિય જલચર જીવા વિષે ચાર આલાપક કહ્યા છે, એ જ રીતે ચતુષ્પદ, ઉર:પરિસપ', ભુજપરિસ, અને ખેચર વિષે પણ ચાર આલાપાકહેવા જોઇએ જૈમકે અપ'તક, પર્યંતક, સસૂમિ અને ગજજે ચતુષ્પદ સ્થલચર તિય ચયેાનિક પંચેન્દ્રિય પ્રયાગપગૃિત પુદ્ગલેા છે, તેઓ ચથાયેાગ્યઔદારિક, રોજસ અને કાણુ શરીર પ્રયાગપરિણત હોય છે, તથા ઔદારિક, વૈજસ, વૈક્રિય અને કાણુ શરીર પ્રયાગપરિણત પણ હાય છે. જે ર પરિસ` અને ભુજપરિસપ સ્થલચર નિય ચચેાનિક પચેન્દ્રિય પ્રયાગપરિણત સ સૂચ્છિ`મ પુદ્ગલ અને ગજ પુદ્ગલ છે, તે યથાસંભવ ઔદારિક, વૈજસ અને કાર્માંણુ શરીર પ્રયેગપરિણત