________________
-
भगवतीमने त्रयस्यैव सत्वात्, तथैव सुक्ष्मवादाः अपर्याप्तकाः पर्याप्तकाश्च चतुर्विधाअपि अफायिक-तेजःकायिक-वायुकायिक वनस्पतिकायिकैकेन्द्रिय-द्वीन्द्रिय-त्रीन्द्रियचतुरिन्द्रिय-पयोगपरिणताः पुद्गलाः,औदारिकतॆजसकार्मणशरीरप्रयोगपरिणता एव भवन्ति, किन्तु बादरपर्याप्तकवायूनाम् आहारकवर्जशरीरचतुष्टयं प्रतिपादयितुमाइ -नवरं जे पज्जत्तवायरबाउकाइयएगिदियपोगपरिणया ते ओरालियवेउब्जियतेयाकम्मगसरीर-जाव-परिणया' नवरं विशेपस्तु ये पर्याप्तकवादरवायुकायिकेन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः प्रज्ञप्तास्ते औदारिकक्रियतैजसकार्मणशरीर-यावत बादर, पर्याप्त और अपर्याप्त मृक्ष्मपर्याप्त और सक्ष्मअपर्याप्त, बादरपर्याप्त और बादर अपर्याप्त ऐसे जो अपकायिक, तेजाकायिक, वायुकायिक वनस्पतिकायिक एकेन्द्रियजीव हैं, और पर्याप्त, और अपर्याप्तक जो दोडन्द्रिय, तेइन्द्रिय और चौइन्द्रिय जीव हैं इनके प्रयोगसे परिणत जो पुद्गल हैं वे औदारिक, तैजस और कार्मणशरीरप्रयोगपरिणत ही होते हैं । किन्तु वादग्पर्याप्तक वायुकायिक जीवोंके आहारक शरीरको छोडकर औदारिक, वैक्षिय, तैजस और कार्मण ये चार शरीर होते हैं इस बातको दिखानेके लिये सूत्रकार कहते हैं कि 'नवरं जे पज्जत्तवायरबाउकाइय एगिदियपओगपरिणया ते ओरालिया, वेउविया, तेया, कम्मगसरीर जाच परिणया' जो बादर पर्याप्तक एकेन्द्रियपयोगपरिणतपुद्गल होते हैं वे औदारिक, वैक्रिय तैजस और कार्मणप्रयोग होते हैं ऐसा जो कहा गया है सो उस कथनमें पर्याप्तઆદિ ત્રણે શરીરની સત્તા રહે છે, એ જ પ્રમાણે સૂમ, બાદર, પર્યાપ્તક અને અપર્યાપ્તક એટલે કે સૂક્ષ્મ પર્યાપ્તક અને સક્ષમ અપર્યાપ્તક બાદર પર્યાપ્ત અને બાદર અપર્યાપ્તક એવાં જ અપુકાયિક, તેજ,કાયિક, વાયુકાયિક અને વનરપતિકાયિક એકેન્દ્રિય જીવે છે, અને પર્યાપ્ત અને અર્યાપ્તક જે કીન્દ્રિય, ત્રીન્દ્રિય અને ચતુરિન્દ્રિય જીવો છે તેમના પ્રયોગથી પરિણત જે પુદગલ હોય છે, તેઓ પણ દારિક, તેજસ અને કાર્માણ શરીર પ્રગપરિણત જ હોય છે, પરંતુ બાદર પર્યાપ્તક વાયુકાયિક જીવોને આહાર શરીર સિવાયના દરિક, તેજસ કામણ અને વૈક્રિય એ ચાર શરીર હોય છે. એ જ વાત સરકારે આ સૂત્રધારા ५४८ ४२॥ छ- ' णवरं जे पज्जत्तवायरवाउकाइयएगिदियपओगपरिणया ते
ओरालिया, वेउब्बिया, तेया, कम्मगसरीर जाव परिणयामा६२ पर्याप्त मेन्द्रिय પ્રયોગપરિણત જે પુદગલે હોય છે, તેઓ દારિક વૈક્રિય તેજસ અને કાર્પણ પ્રયોગ હોય છે. આવું જે કથન કરવામાં આવ્યું છે તે કથનમાં બાદર વાયુકાયિક એકેન્દ્રિયપ્રગ