________________
भगवती मृत्रे
1
टीका - अथ शरीरद्वारमाश्रित्य तृतीयं दण्डकमाह- 'जे अपज्जतगा' इत्यादि । ' जे अपज्जा हुमपुढची काय एर्गिदियपओगपरिणया, ते ओरालियतेयाकम्मगसरीरप्पओगपरिणया, अपर्याप्तकसूक्ष्मपृथिवीकायिकै केन्द्रियप्रयोगपरिणताः पुद्गलाः प्रज्ञप्तास्ते औदारिकतैजमकार्मणशरीर प्रयोगपरिणता एव भवति नतु आहारकवैक्रियशरीरप्रयोगपरिणताः । औदारि कतै जसकार्मणशरीराणां प्रयोगः परिणताः परिणामं प्राप्ताः ये ते तथा । एवं जे पज्जतासुहूम० जाव वैक्रिय, तेजस और कार्मण शरीर प्रयोगपरिणत हैं तथा जो पुद्गल पर्याप्त सर्वार्थसिद्ध अनुत्तरोपपातिक देवप्रयोगपरिणत हैं वे भी वैक्रिय तैजस और कार्मण शरीरप्रयोगपरिणत हैं । ( दण्डगा३ ) इस प्रकार तीन दण्डक कहे जा चुके हैं ।
६४
टीकार्थ - इस सत्रद्वारा सूत्रकारने शरीरद्वारको आश्रित करके यह तीसरा दण्डक कहा है इसमें यह समझाया गया है कि 'जे अपजत्तगमुहुमपुढची काय एर्गिदियपओगपरिणया ते ओरालिय, तेया, कम्म सरीरम्पओगपरिणया' जो अपर्याप्तक सूक्ष्मपृथिवीकायिक एकेन्द्रियप्रयोगपरिणत हैं वे औदारिक, तेजस और कार्मण शरीर इनतीन शरीरोंके प्रयोगसे ही परिणत होते हैं आहारक और वैक्रिय शरीर के प्रयोग से परिणत नहीं होते हैं । औदारिक, तेजस और कार्मण इन तीनों शरीरोंके प्रयोगोंसे परिणामको जो प्राप्त हुए हैं वे औदारिक तैजसकार्मण शरीर प्रयोग परिणत पुद्गल हैं । तात्पर्य कहने का यह વૈક્રિય, વૈજસ, અને કામ્હણુ શરીર પ્રયાગપરિણત હાય છે, અને જે પુદગલા પર્યાસ સવા સિદ્ધ અનુત્તુરીપપાતિક દેવ પર્યંન્તના પ્રયોગપરિણત હાય છે, તેએ પણ વૈક્રિય, तेक्स भने अर्भशु शरीर प्रयोगपरित होय छे. (दंडगा ३) भी प्रभा ઈંડક કહેવામાં આવી ગયા છે.
ટીકા- આ સૂત્ર દ્વારા સુત્રકારે શરીરદ્વારને અનુલક્ષીને આ ત્રીજુ દડક કહ્યું છે. तेभां ये बात सभन्नववाभा यावी हे 'जे अपज्जत्तगा सुहुम पुढवीकाइय एगिंदिय पओगपरिणया-ते ओरालिय, तेयाकम्मगसरीरप्पओगपरिणया જે પર્યાપ્તક પુદગલ સૂક્ષ્મપૃથ્વીકાયિક એકેન્દ્રિય પ્રયાગણિત હોયછે, તે ઔદારિક, તૈજસ અને કામ`ણુ, આ ત્રણ શરીરાના પ્રયોગથી જ પરિણત હાય છે, તે આહાર અને વૈક્રિયશરીરના પ્રયાગથી પરિણત હાતા નથી ઔદારિક, વૈજસ અને કાણુ, આ ત્રણે શરીરના પ્રયાગથી પરિણમન પામેલાં જે પુદાલે! હાય છે, તેમને ઔારિક તૈજસ કામ ણુશરીર પ્રયેગપરિણત પુદગલ કહે છે. આ કથનને ભાવાય નીચે પ્રમાણે છે—
"