________________
छाया
छाया
भगवतीस्त्रे त्रोणि त्रिकाः त्रीणि द्विकाः त्रीणि च एक भवन्ति योगेषु
त्रिद्वयकं त्रिद्वयकं त्रिद्वयकं चैव करणानि ॥१॥ एतेषु च नवविकल्पेषु एकादयो विकल्पा एकोनपञ्चाशद भेदा लभ्यन्ते तथाचोक्तम्- 'एगो तिनि य तियगा, दो नवगा तह य तिन्नि नव नवय,
भंगनवगस्स एवं भगा एगृणपन्नासं' इति एकस्त्रीणि च जयश्च द्वौ नवकास्तथा च प्रयो नच नव च ।
भङ्गनवकेभ्य एवम् भङ्गा एकोनपञ्चाशद्' इति । तदनुसारमेव भगवान् प्रथमं नवविकल्पैः, ततः एकोनपश्चाशविकल्पै रुत्तरं ददाति- 'गोयमा! तिविहं तिविहेणं पडिक्कमइ, तिविहं दुविहेण वा पडिक्कमइ, तंचेव जाव एक्कविह वा एक्कविहेणं पडिक्कमइ, हे गौतम ! त्रिविधं त्रिविधेन प्रतिक्रामति १, त्रिविघं द्विविधेन वा प्रतिक्रामति २, से यहां-प्रतिक्रमण के विषय में-ये ९, विकल्प रूप नौ भंग हुए हैं। इस विषय में गाथा इस प्रकार से है -तिन्नि तिया, इत्यादि इन नौ विकल्पों में एकादिक विकल्प ४९ भेदवाले होते हैं-सोही कहा है
"एगो तिन्नि य तियगा, दो नवगा तह य तिन्नि नव नव य।
भंग नवगस्स एवं भंगा एगूण पन्नासं " ॥ इसके अनुसार ही भगवान पहिले नवविकल्पोंसे और बादमें ४९ विकल्पोंसे इन सबका उत्तर देने के निमित्त गौतम से कहते हैं 'गोयमा' हे गौतम ! 'तिविह तिविहेणं पडिक्कमइ तिविह दुविहेण वा पडिक्कमइ, तंचेव जाब एक्कविह वा एक्कविहेणं पडिक्कमई' त्रिविध प्राणातिपात को वह त्रिविध से प्रतिक्रमण करता है, विविध અહી પ્રતિક્રમણ વિષેના નવ ભંગ વિકટ બતાવવામાં આવ્યા છે. આ વિષે નીચે प्रभारी माथा छ:-'तिम्नि तिया, त्या
આ નવ વિકલ્પમાં એકાદિક વિકલ્પ ૪૯ ભેટવાળા હોય છે–એજ નીચેની ગાથામાં
__'एगो तिम्निय तियणा, दो नवगा, तह य तिमि नव नव य । , भंग नवगस्स एवं भंगा एगृण पन्नास ॥
તે અનુસાર જ ભગવાન પહેલા નવ વિકલ્પ દ્વારા અને પછી ૪૯ વિકટ દ્વારા मा मा प्रमोना उत्तर मापता ४ छ- 'गोयमा! गौतम! तिविहं तिविहेणं पडिक्कमइ, तिविह दुविहेणं वा पडिक्कमइ, तं चेव जाव एक्कविहं वा एक्कविहेणं पडिक्कमइ' त्रRना प्रातिपात ते त्र ारे प्रतिभY ४२ छ,