________________
C
चन्द्रिका टीका श. ८ उ. २ सु. १२ अष्टादशकालादिद्वारनिरूपणम् ५३५ गोमा ! अनंता ओहिनाणपज्जवा पण्णत्ता । केवइया णं भंते ! मणपज्जवनाणपज्जवा पण्णत्ता, गोयमा ! अणंता मणपज्जवनाणपज्जत्रा पण्णत्ता । केवइया णं भंते ! केवलनाणपज्जवा पण्णत्ता ? गोयमा ! अणंता केवलनाणपज्जवा पण्णत्ता' इति, तत्र अवधिज्ञानस्य स्वपर्याया येऽवधिज्ञानभेदाः भवप्रत्ययक्षायोपशमिकभेदान्, नैरकितिर्यगू मनुष्य देवरूपतत्स्वामिभेदात्, ' एवं मइअन्नागस्स, 'सुयअन्नाणस्स' एवं मतिज्ञानादिपर्यायवदेव मत्यज्ञानम्य श्रुताज्ञानस्य च अनन्ताः पर्यायाः बोध्या ! | गौतमः पृच्छति - 'केवइया णं भंते ! विभंगनाणपज्जवा पण्णत्ता ?' हे भदन्त ! कियन्तुः खलु विभङ्गज्ञानपर्यचाः प्रज्ञप्ता: ? भगवानाह गोयमा ! अनंता विभंगनाणपज्जवा पण्णत्ता ?' - गोयमा । अनंता ओहिनाणपज्जवा पण्णत्ता केवइयाणं भंते मणपज्जव नाणपज्जवा पण्णत्ता ? गोयमा ! अणता मणपज्जवनाणपज्जवा पण्णत्ता ? केवइयाणं भंते केवलनाणपज्जवा पण्णत्ता ? गोयमा ! अनंता केबलनाणपज्जवा पण्णत्ता ' अवधिज्ञानकी स्वपर्याये उसके जो क्षायापशमिक एवं भवप्रत्यय भेद हैं वे हैं । नैरयिक, तिर्यग्, मनुष्य, देव ये सब अवधिज्ञान के स्वामी हो सकते हैं अतः इनमें जो भेद है वह भेद अवधिज्ञानकी स्वपर्यांयें हैं । देव और नारकोको भवप्रत्यय अवधिज्ञान होता है तथा मनुष्य और तिर्यञ्चको क्षायोपशमिक अवधिज्ञान होता हैं । ' एवं मइ अन्नाणस्स, सुय अन्नाणस्स' मतिज्ञान आदिकी पर्यायोंकी तरह मत्यज्ञान. श्रुताज्ञान इनकी भी अनन्त पर्याये होती हैं अब गौतमस्वामी प्रभुसे ऐसा पूछते हैं केवढयाणं भते ! विभंगनाणपज्जा पण्णत्ता' हे भदन्त ! विभंगज्ञानकी पर्यायें कितनी कही गई हैं ? उत्तरमें प्रभु कहते हैं 'गोयमा' हे गौतम ! पज्जा पण्णत्ता केवइयाणं भंते ! मणपज्जननाणपज्जवा पण्णत्ता ? गोयमा ! अणंता मणपज्जवन ण पज्जना पण्णत्ता ! केवइयाणं भंते ! केवलनाणपज्जवा पण्णत्ता ? गोग्रमा ! अनंता केवलनाणपज्जवा पण्णत्ता ' अवधिज्ञाननी स्वयर्यायो તેની જે ક્ષયેપામિડ એવં ભવપ્રત્યય લે છે તે છે નૈરયિક, તિંગ્, મનુષ્ય, દેવ આ સઘળા અવધિજ્ઞાનના સ્વામી બની શકે છે અતઃ આમા જે ભેદ છે તે ભેદ અવધિજ્ઞાનની સ્વપર્યાય જ છે. દેવ અને નારકાના ભવ પ્રત્યય અવધિજ્ઞાન હેાય છે, તથા મનુષ્ય अने तिर्ययाने क्षयोपशभी अवधिज्ञान होय छे. ' एवं मइअन्नाणस्स, सुय अन्नाणस्स ' भतिज्ञान माहिनी पर्यायोनी नेम भत्यज्ञान, श्रुताज्ञान, तेभनी अनंत પર્યા હૈય છે. પ્રશ્ન hasयाणं भंते ! विभंगनाण पज्जवा पण्णत्ता' 3 लहन्त ! વિભગજ્ઞાનની પર્યાયો કેટલી છે ! ઉત્તર ~ ( हे गौतम! अनंता
6 गोयमा ,
1
-