________________
५१८
भगवती सूत्रे विशेषाधिकाः,
सत्यज्ञान पर्याया अनन्तगुणाः, आभिनिवोधिकज्ञानपर्यायाः केवलज्ञानपर्यायाः अनन्तगुणाः, तदेवं भदन्त । तदेवं भदन्त ! || इति सू. १२ ।। द्वितीयोदेशकः समाप्तः
टीका - अथाष्टादशकालद्वारमाश्रित्य तदपेक्षया ज्ञानादिकं प्ररूपयितुमाह'णाणी णं भंते! 'णाणि' ति कालओ केवच्चिरं भवइ' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! ज्ञानी खलु 'ज्ञानी' इति ज्ञानितया कालत' कालापेक्षया कियचिरं भवति ? कियद्दीर्घ काल यावत् ज्ञानिरूपेण व्यपदिश्यते ? इति प्रश्न:, भगवानाह - 'गोयमा ! नाणी दुविहे पण्णत्ते, तंजहा - साइए वा अपज्जवसिए, साइए वा सपज्जवसिए'
पर्यायें इनसे अनन्तगुणी हैं । अवधिज्ञानकी पर्याये इनसे भी अनन्तगुण हैं । श्रुत अज्ञानकी पर्यायें अवधिज्ञानकी पर्यायोंकी अपेक्षा से भी अनन्तगुणी हैं । श्रुतज्ञानकी पर्याये इनसे कुछ अधिक हैं । मत्यज्ञानकी पर्यायें इनसे अनन्तगुणी हैं । आभिनिवोधिकज्ञानकी पर्यायें इनसे विशेषाधिक हैं । केवलज्ञानकी पर्याये इनसे भी अनन्तगुणी हैं। हे भदन्त ! जैसा आपने कहा है वह ऐसा ही है - हे भदन्त ! जैसा आपने कहा वह ऐसा ही है । ऐसा कह कर वे भगवान् गौतम ! यावत् अपने स्थानपर विराजमान हो गये ।
टीकार्थ - अठारहवे कालद्वारको लेकर सूत्रकारने उसकी अपेक्षासे ज्ञानाraat प्रपणाकी है । इसमें गौतमने प्रभुसे ऐसा पूछा है'णाणीण भंते ! 'णाणी' त्ति कालओ केवच्चिरं भवइ' हे भदन्त ! ज्ञानी 'यह ज्ञानी है' इस रूपसे कब तक कहा जाता है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'गोयमा' हे गौतम ! 'नाणी दुविहे पण्णत्ते' ज्ञानी दो
અવધિજ્ઞાનની પર્યાય તેનાથી પણ અન તગણી છે શ્રુત અજ્ઞાનની પાઁયા અવધિજ્ઞાનની પર્યાયેની અપેક્ષાએ અન તગણી છે. શ્રુતજ્ઞાનની પર્યાય તેનાથી કઇંક અધિક છે. સત્યજ્ઞાનની પાઁયા તેનાથી અનંતગણી છે. અભિનિષેાધિક જ્ઞાનની પર્યાય તેનાથી વિશેષાધિક છે, કેવળજ્ઞાનની પર્યાયે. તેનાથી પણ અન ંતગણી છે. હે ભગવન્ ! જેવું આપે કહ્યુ છે તે તેમજ છે હે ભગવન્ જેવી રીતે આપે કહ્યુ છે તે તમજ છે એ પ્રમાણે કરીને ભગવાન ગૌતમ-યાવત્–પેાતાના સ્થાનપર બિરાજમાન થઈ ગયા
ટીકા –અઢારમા કાળદ્વારનેા આશ્રય કરીને સૂત્રકારે તેની અપેક્ષાએ જ્ઞાનાકિની निश्याणुता । छे तेभा गौतमे प्रभुने मे पृछ्यु छे 'गाणी णं भंते ! णाणी ' ति कालओ केवच्चिरं भवइ ' हे भगवान् ! ज्ञानी या ज्ञानी छे એ રૂપથી કયા सुधी उही राम्राय है ? उत्तर :- ' गोयमा ' हे गौतम | ' णाणी दुविहे पण्णत्ते '